آیا مریخ‌نورد «استقامت» ناسا مدارکی از حیات در مریخ یافته؟+ فیلم

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه اطلاع‌رسانی نشریه علمی «کاسموس‌مگزین»، سوال اسرارآمیز درباره حیات احتمالی در سیاره مریخ همچنان موجب سرگشتگی دانشمندان می‌شود. پیشتر در ماه جاری دانشمندان گفتند مریخ احتمالا سردتر از آن است که حیات در آنجا وجود داشته باشد، اما اکنون چیزی یافته‌اند که آن را «اولین شناسایی قانع‌کننده ماده ارگانیک» در مریخ توصیف کرده‌اند.

اکنون یک سنگ خال پلنگی روی سیاره مریخ ممکن است در بر دارنده کلید جست‌وجوی ادامه دار برای یافتن نشانه‌های بالقوه از حیات باستانی در سیاره سرخ باشد. البته نه، این سنگ خال پلنگی نشانه‌ای از یک حیوان با پوست خالدار نیست بلکه در بر دارنده درهم‌آمیزی منحصر به فردی از نشانه‌های شیمیایی‌ است که با آثار شیمیایی به جا مانده از ارگانیسم‌های زنده در میلیاردها سال پیش مطابقت دارد.

این سنگ به شکل پیکان حدود ۱ متر در ۶۰ سانتی‌متر ابعاد دارد و چیاوا فالز نامگذاری شده است. مریخ‌نورد استقامت متعلق به سازمان فضایی ناسا این سنگ را پیدا کرده است. این سنگ به ۲۱ سنگ دیگری اضافه خواهد شد که این مریخ‌نورد جمع‌آوری کرده و قرار است پس از آورده شدن به زمین، مورد آنالیز بیشتر قرار گیرند.

(عکس: سنگ «چیاوا فالز» (در سمت چپ) حفره تاریکی را نشان می‌دهد که مریخ‌نورد «استقامت» از آنجا نمونه‌ اصلی را برداشته است.)

نیکلا فاکس دستیار مدیر بخش ماموریت‌های علمی ناسا گفت: سفر مریخ‌نورد استقامت از درون بستر رودخانه باستانی «نریوتا والیس» نتیجه خوبی داشت؛ زیرا ما چیزی پیدا کردیم که تا پیش از این هرگز ندیده بودیم و اکنون دانشمندان ما موضوع خوبی برای مطالعه دارند.

آزمایشگاه شیمی نصب شده روی مریخ‌نورد استقامت با نام SHERLOC نشانه‌هایی از وجود ترکیبات ارگانیک در این سنگ پیدا کرده‌ است. ترکیبات شیمیایی همانطور که از نامش پیداست، سنگ بنای مولکولی حیات بر پایه کربن هستند. اما این ترکیبات همچنین با فرایندهای غیربیولوژیک هم قابل ساخته شدن هستند.

داخل این سنگ رگه‌های بزرگ سفیدی از سولفات کلسیم وجود دارد که مدرک محکمی از وجود آب مایع در گذشته‌های دور است. بین رگه‌های سولفات کلسیم نیز بخش‌های قرمز رنگی وجود دارد که نگاه دقیق‌تر به این بخش‌ها وجود ده‌ها لکه با اشکال نامنظم و رنگ روشن در اندازه‌های میلی‌متری را نشان می‌دهد که در حلقه‌هایی از مواد سیاه حاوی آهن و فسفات قرار دارند.

دیوید فلانری اخترزیست‌شناس از دانشگاه کویینزلند استرالیا و عضو گروه علمی مریخ‌نورد استقامت گفت: این لکه‌ها یک شگفتی بزرگ هستند. روی زمین، این ویژگی در سنگ‌ها اغلب با سابقه فسیلی میکروب‌ها در سطوح زیرین مرتبط هستند.

فاکس نیز در این خصوص خاطرنشان کرد: اکنون اولین شواهد و مدارک قانع‌کننده از مواد ارگانیک را داریم که لکه‌های رنگی آنها بیانگر واکنش‌های شیمیایی هستند که حیات میکروبی ممکن است از آنها به عنوان منبع انرژی استفاده کرده باشد.

کریستال‌های در اندازه میلی‌متری در رگه‌های سنگ ساخته شده از الیوین (olivine) – یک ماده معدنی شکل گرفته در سنگ‌های آذرین (ماگما) – نیز محققان را سر در گم کرده است. این مساله این احتمال را مطرح می‌کند که الیوین و سولفات در دماهایی معرفی شدند که برای بقای حیات بالا بوده است. این مواد همچنین می‌توانند در پشت واکنش‌هایی بوده باشند که موجب پدید آمدن لکه‌های خال پلنگی شده‌اند.

کن فارلی از دانشمندان پروژه «استقامت» در موسسه فناوری کالیفرنیا (کالتک) گفت: از لحاظ علمی، مریخ‌نورد استقامت چیز بیشتری به ما نمی‌دهد. برای شناخت کامل آنچه واقعا در دره رودخانه مریخی در میلیاردها سال پیش روی داده لازم است که این نمونه‌ها را به زمین بیاوریم تا بتوانیم با ابزارهای نیرومند موجود در آزمایشگاه‌ها آنها را مطالعه کنیم.