احمد مسجدجامعی: خواستیم غفلت را به رُخ مسئولان بکشیم

احمد مسجد جامعی وی در گفت و گو با خبرنگار کتاب ایرنا با تاکید بر اینکه کتابفروشی های محله در دوران معاصر نیز می توانند به فعالیت خود ادامه دهند، تصریح کرد: کتابفروشی ها با نسل جدید مدیران و ایده های نو به روز شدند و احیا شدند، در حالی که گاه فرزندان کتابفروشی های قدیمی هستند. برای روشن شدن این موضوع با مثال قهوه خانه ها موضوع را توضیح می دهم. زمانی بود که مردم در کافی شاپ ها می نشستند و صحبت می کردند. شاهنامه خوانی، پرده خوانی و برنامه های دیگر داشتند. کافه های کتاب این روزها نقش کافی شاپ ها را دارند با این تفاوت که در کافه کتاب تعداد مردان به اندازه زنان است.

امروزه کافه کتاب نقش قهوه خانه ها را دارد، با این تفاوت که تعداد مردان در کافه کتاب به تعداد زنان است.

این پژوهشگر به برگزاری شب های شعر خوانی، قصه خوانی و معرفی کتاب در کافه های کتاب اشاره کرد و ادامه داد: مردم در قهوه خانه ها می نشینند و چای و قهوه می نوشند؛ در حالی که در کافه های کتاب می نشینند و می گویند. و از کتابها و شعرهایی که خوانده اند یا فیلم هایی که دیده اند و آهنگ هایی که شنیده اند به یکدیگر اطلاع می دهند. آنها به درک مشترکی از روابط و زندگی نزدیک می شوند و در واقع نوعی تفاهم در این فرآیند شکل می گیرد.

وی ادامه داد: کارکردهای جایگزین با توجه به نیاز امروز مردم به کتابفروشی ها اضافه شده و برخی از کارکردها به روز شده است. اما اصل موضوع برقراری ارتباط عاطفی، محبت متقابل، جریان زندگی روزمره و تفاهم مشترک حاصل این جلسات در کتابفروشی ها و کافه های کتاب است.

به گفته وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی، محله ها در گذشته افقی بودند، این روزها محله ها عمودی شده اند، هر کدام از برج ها را می توان محله ای دانست. قهوه خانه ها جای خود را به کافه ها داده اند. کتابفروشی محله نقش و کارکرد خود را متفاوت از کتابفروشی ها و ناشران بزرگی که کتابفروشی دارند حفظ کرده است. در گذشته کتابفروشی ها پاتوق افراد برجسته علمی و فرهنگی بودند، اما کافه های کتاب مانند قهوه خانه ها همه اقشار به ویژه جوانان را فرا می خواند.

کتابفروشی عنصری فراموش شده در روابط شهری است

مسجد جامعی با اشاره به اینکه کتابفروشی های محلی در نقش های محلی خود ارتباط عاطفی را ترویج می کنند، گفت: کتابفروشی های محله در بحبوحه تحول جایگاه خود را حفظ کرده اند و شکل گیری کافه کتاب محصول همین نگاه است. کتابفروشی های قدیمی لوازم التحریر، لوازم هنری و کتاب های درسی می فروختند. در این سال ها متأسفانه دولت فروش کتاب های درسی مدارس را برعهده گرفته است و این سیاست متمرکزسازی به نفع جامعه کتابخوان نیست.

کتابفروشی ها می توانند به عنوان یک عنصر فراموش شده در مناسبات شهری جایگاه بالایی داشته باشند و تاکید ما در این موضوعات بر کتابفروشی ها است.

به گفته وی، در کتابفروشی های محله، افرادی که کتاب می خواهند همیشه از کتابفروشی محل سفارش می دهند و حتی اگر آن کتابفروشی کتاب مورد نظر را نداشته باشد، ظرف چند روز در اختیار مخاطبان قرار می گیرد.

رئیس سابق شورای اسلامی شهر تهران کتابفروشی های محلی را فرصتی برای برگزاری گردهمایی های فرهنگی حتی به صورت مجازی معرفی کرد و ادامه داد. داد: از این منظر نقش کتابفروشی های محله بیش از یک کتابفروشی مورد توجه قرار می گیرد. کتابفروشی ها می توانند به عنوان یک عنصر فراموش شده در روابط شهری جایگاه والایی داشته باشند و تاکید ما در این موضوعات بر کتابفروشی هاست، البته برخی ناشران کتابفروش هستند.

وی درباره تاثیر فروش اینترنتی کتاب بر بقای کتابفروشی ها توضیح داد: فعالیت کتابفروشان در فضای مجازی امری اجتناب ناپذیر است و در برخی موارد فضای مجازی نه تنها به کتابفروشان آسیب وارد کرده، بلکه موجب رونق کتابفروشی ها نیز شده است. بازار و تشکیل گروه های کتابخوان در فضای مجازی. روزگاری حروفچینی برای کتاب انجام می شد و حالا هرکس کتاب خودش را تایپ می کند و برای چاپ می فرستد. این نوع تحولات اجتناب ناپذیر است و ما باید این تحولات را بپذیریم زیرا مکمل یکدیگر هستند. به همین دلیل گفتم کتابفروشی ها در دوره جدید شکل جدیدی پیدا می کنند. در این تور کتاب دیدیم که بسیاری از کتابفروشان گروه هایی از مشتریان را تشکیل می دهند و از طریق این فضای مجازی نه تنها با ناشران، بلکه با نویسندگان و منتقدان نیز ارتباط و گفتگو دارند.

۱۰٪ حق امتیاز اصلی است

می توان گفت دریافت ۱۰ درصد به عنوان حق امتیاز پایه محسوب می شود. به هر حال با این کپی رایت نمی توان در شرایط امروز به جایی رفت

مسجد جامعی درباره درصد کپی رایتی که پدیدآورندگان از ناشران دریافت می کنند، گفت: درصدی که پدیدآورندگان می گیرند از ۱۰ تا ۲۵ درصد است. نویسندگان توانمند و صاحب نام معمولاً درصد بیشتری از تألیف را دریافت می کنند، اما برخی از نویسندگان کتاب اول هستند، ناشر باید برای کار خود سرمایه گذاری کند، این موضوع ریسک دارد و نویسنده مبتدی از اعتبار ناشر کمک می گیرد. به طور کلی می توان گفت دریافت ۱۰ درصد به عنوان حق امتیاز پایه محسوب می شود. اگرچه در شرایط امروزی نمی توان از این حق امتیاز استفاده کرد، اما نویسندگان بزرگ از ابتدا از نظر مالی آسوده نبودند و بسیاری از آنها هزینه انتشار اولین آثارشان را خودشان پرداخت کردند.

وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: نویسنده می تواند ناشر را انتخاب کند که حقوق پدیدآورنده را بیشتر رعایت کند و با او همکاری کند. آثار متعدد، کار با ناشران مختلف. چرا که تعداد ناشران در کشور ما بسیار بیشتر از تحمیل یک سیاست خاص به همه پدیدآورندگان است.

سازمان انتشارات روش های جدیدی را برای گسترش کتابخوانی طراحی و اجرا کرد

مسجد جامعی کتابفروشی ها را محل ملاقات، گفت و گو و تفاهم اعلام کرد و ادامه داد: در قدیم در محله ها کتابفروشی وجود داشت، ما از کتابفروشی محل خود به نام «سعدی» کتاب درسی و لوازم التحریر می خریدیم که خوشبختانه این کتابفروشی همچنان فعال است

متأسفانه نه تنها کاری برای بهبود شرایط انجام نداده ایم، بلکه با برنامه هایی که ریشه در نگاه متمرکز و سیاسی دارد مانع رونق کار شده ایم.

این پژوهشگر با اشاره به اینکه کتابفروشی ها با توجه به شرایط جدید مورد بی توجهی قرار گرفته اند، ادامه داد: هدف ما از برگزاری تور کتاب گردی که برای یازدهمین بار (در ۳ آبان) برگزار کردیم، جلب توجه مسئولان به بی توجهی مسئولان بود. کار کردن شرایط تقویت کتابفروشی ها را فراهم کنید. متأسفانه نه تنها کاری برای بهبود شرایط انجام نداده ایم، بلکه با برنامه هایی که ریشه در نگاه متمرکز و سیاسی دارد مانع رونق کار شده ایم.

وی افزود: در طول سالیان متمادی نویسندگان، مترجمان و پدیدآورندگان به کتابفروشی ها رفتند و درباره کتاب های خود صحبت کردند و به سوالات خوانندگان پاسخ دادند. اهالی کتاب هر چقدر هم که دستگاه های اجرایی با این روش موافق باشند، این گونه حرکت ها و خاطرات را زنده نگه داشتند. انتشارات مستقل از سیاستمداران و سیاستگذاران، شیوه های نوینی را برای گسترش کتابخوانی و درک کتاب به شیوه های مناسب طراحی و اجرا کرد و ادامه داد. دوره کار تشریفاتی تمام شد تا بتوانیم یک طرفه به سخنرانی ها گوش کنیم و با هم صحبت کنیم.