از سرگیری فعالیت هیأت مؤلفان لغت‌نامه دهخدا
تهران- ایرنا- اعضای هیئت مؤلفان لغت نامه دهخدا در جلسه ای با حضور سرپرست دانشگاه تهران به مؤسسه لغت نامه بازگشتند و فعالیت خود را از سر گرفتند.
به گزارش روز چهارشنبه گروه علمی ایرنا از دانشگاه تهران، سید حسین حسینی سرپرست دانشگاه تهران با تاکید بر جایگاه ملی و ارزشمند موسسه لغت نامه دهخدا، یاد و خاطره بنیانگذاران این موسسه و تمامی نویسندگان را گرامی داشت. در شکل گیری این اثر ماندگار نقش داشته است. داشته اند، گفت: این یک واحد دانشگاهی معمولی نیست، این مجموعه ای است که پایه آن بر عشق بنا شده است.
وی با اشاره به قانون مصوب سال ۱۳۲۴ مجلس برای تأسیس مؤسسه لغت نامه دهخدا، گفت: از متن این قانون مشخص می شود که مؤسسین مؤسسه برای آن ارزش خاصی قائل بوده اند. در آنجا تاکید شده است که ریاست وقت مجلس موظف است در خدمت آقای دهخدا باشد و از اقدامات و تمهیدات لازم برای تکمیل این لغت نامه کوتاهی نکند. جدای از این عنایات خاص، مؤسسه فرهنگ لغت در طول تاریخ خود از عشق و علاقه اساتید و پژوهشگران زبان فارسی بهره برده است. نتیجه این تلاش ها این میراث و اثر ماندگاری است که امروز به دست ما رسیده است و ما به عنوان کارگر وظیفه ای جز تکریم و خدمت به آن نداریم.
رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اهمیت ملی مؤسسه لغت نامه دهخدا و وظیفه ملی در قبال آن گفت: گردهمایی امروز مسئولیت بزرگی را برای بنده به عنوان خادم دانشگاه تهران و مسئولان مؤسسه ایجاد می کند. جایگاه ملی این نهاد از یک سو بار مسئولیت ما را سنگین می کند و از سوی دیگر امکان استفاده از همه ظرفیت ها را برای ارتقا و شکوفایی آن فراهم می کند.
وی با اشاره به اهمیت آموزش زبان فارسی به زبان آموزان خارجی خاطرنشان کرد: آموزش زبان فارسی یکی از جنبه های ملی این نهاد است که باید با جدیت دنبال شود. علاوه بر آموزش زبان فارسی به علاقه مندان خارجی، باید آموزش فارسی را برای نسل دوم و سوم ایرانیان خارج از کشور نیز قرار دهیم، زیرا بسیاری از این ایرانیان دیگر فارسی صحبت نمی کنند. بنابراین مسائلی مانند کاهش تعداد فارسی زبانان نیز مسئولیت هایی را برای موسسه ایجاد می کند.
استاد دانشگاه تهران با تاکید بر رسالت موسسه لغت نامه دهخدا گفت: ایجاد فرهنگ لغت و آموزش زبان فارسی بخشی از یک هدف واحد است و باید در کنار هم رشد کنند.
حسینی با اعلام حمایت قاطع دانشگاه تهران از موسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی گفت: به عنوان یک مسئول در دانشگاه اعلام می کنم بنا به وظیفه ملی از امکانات دانشگاه برای تقویت و ارتقای این موسسه استفاده خواهیم کرد.
وی همچنین در پاسخ به مطالب مطرح شده از سوی حاضران در خصوص مشکلات موجود در ساختار و تشکیلات اداری این نهاد گفت: ساختار نهاد باید متناسب با ماموریت های خود بازتعریف و تقویت شود. این نهاد میراثی از پیشینیان است که باید به آیندگان تحویل داده شود، بنابراین هرگونه غفلت در این کار خیانت به فرهنگ ملی است.
سرپرست دانشگاه تهران در پایان با ابراز خرسندی از دیدار با نویسندگان، اساتید و اساتید فرهنگ و ادب فارسی حاضر در این نشست، گفت: امروز یکی از شادترین روزهای زندگی من است، چرا که در شرکت هستم. از کسانی که همه با اشتیاق بی پایان در راه پیشرفت هستند. فرهنگ ایرانی و زبان فارسی تلاش کرده است. درخواست ما از شما این است که همچنان محبت و عنایت خود را نسبت به مؤسسه لغت نامه دهخدا ادامه دهید و مؤسسه را در انجام مأموریت های مهم خود یاری نمایید.
رئیس مؤسسه لغت نامه دهخدا و مرکز بین المللی آموزش زبان فارسی نیز با قدردانی از حضور سرپرست دانشگاه تهران در این دیدار گفت: تلاش من در دوره قبلی مسئولیتم در مؤسسه این بود که رویکرد جدیدی در اجرای ماموریت های موسسه تهیه طرح جدید برای تدوین فرهنگ لغت، طراحی سامانه فارسی آموزی «دهخدا»، برگزاری مراسم جایزه دهخدا و جشنواره زبان فارسی برای فارسی آموزان ۵۲ کشور از جمله نتایج این تغییر رویکرد بود.
محمود بیژنخان همچنین به مشکلاتی در مؤسسه لغت نامه دهخدا اشاره کرد و گفت: تعطیلی گروه مؤلفان، تغییر ساختار سازمانی مؤسسه بر خلاف اساسنامه مصوب سال ۱۳۹۶ و انتقال کارکنان به سایر واحدهای دانشگاهی. بخشی از این مشکلات در چند سال گذشته بود. خوشبختانه سرپرست دانشگاه تهران تدبیری اندیشید تا این نهاد بتواند به وظایف ملی خود بازگردد. فعال سازی مجدد بخش تالیف، تغییر ساختار و تشکیلات اداری و استقرار مجدد معاونت اجرایی، بازگشت کارکنان به مؤسسه و تغییر وضعیت مدرسین به مربیان از جمله اقدامات لازم برای احیای مؤسسه است. ضمناً با توجه به تغییر شیوه نگارش فرهنگ لغت و همچنین آموزش زبان، ایجاد دستیار فناوری در مؤسسه ضروری است.
محمدرضا شفیعی کدکنی، استاد ممتاز دانشگاه تهران نیز در این نشست گفت: بازگشت مؤسسه لغت نامه دهخدا به روال اصلی و عادی خود را شاید بتوان یک اتفاق اداری روتین تلقی کرد، اما برای دوستداران فرهنگ فارسی و ملی می گویم که این یک موضوع و رویداد بسیار مهم است. تاریخی است که موسسه به روال طبیعی و تاریخی خود بازگشته و می تواند فعالیت خود را از سر بگیرد.
ژاله آموزگار، استاد ارشد دانشگاه تهران نیز پیشنهاد کرد که موسسه لغت نامه دهخدا به عنوان میراث فرهنگی ثبت شود و گفت: همیشه به استادی دانشگاه تهران افتخار کرده ام. اما زمانی سعی کردم سکوت کنم اما امروز دوباره به عضویت در دانشگاه تهران افتخار می کنم. مؤسسه لغت نامه دهخدا در فرهنگ ما اهمیت و تأثیر زیادی داشته و شایسته ثبت میراث فرهنگی است.
وی با اشاره به اهمیت و ارزش زحمات علی اکبر دهخدا خاطرنشان کرد: علامه دهخدا این فرهنگ لغت را بر روی کاغذ نوشته و با تلاشی خستگی ناپذیر پایه این نهاد را پی ریزی کرده است. عشقی که برای این فرهنگ لغت گذاشت به ما هم رسید و ما هم عاشقانه اینجا کار کردیم. اگر پایه و اساس این نهاد با عشق گذاشته نمی شد، تجمع امروز برگزار نمی شد. اما «اتفاقاً اهل نظر به طرف می رفتند» و این فقط به برکت علامه دهخدا سلام الله علیه است.
آموزگار افزود: در ایران معمولاً کارها به صورت انفرادی انجام می شود، اما زمانی که دهخدا این مکان را تأسیس کرد، گروهی را برای حفاظت از میراث ایرانی جمع کرد. خود دانشگاه تهران به عنوان قدیمی ترین دانشگاه کشور و داشتن بهترین اساتید، مانند موسسه فرهنگ لغت، میراث ستودنی ایران است و اگر ایران را دوست داریم، باید هر دو را حفظ کنیم.
در این نشست سایر اساتید و نویسندگان لغت نامه از جمله حسن انوری، علی اشرف صادقی، رسول شعیستا، سعید نجفی اسدالهی و معین نیز به بیان دیدگاه های خود در خصوص حفظ میراث مؤسسه لغت نامه دهخدا پرداختند و برای تقویت این مؤسسه ابراز امیدواری کردند. و بهبود شرایط آن را در آینده بیان کردند.
تاریخچه موسسه لغت نامه دهخدا
به گزارش ایرنا، پس از تصویب طرح انتشار لغت نامه دهخدا از سوی شورای ملی در زمستان ۱۳۲۴، سازمان لغت نامه دهخدا در خانه دهخدا در خیابان ایرانشهر تهران تأسیس شد. دو سه اتاق از این خانه به همکاران و یک کتابخانه مخصوص اختصاص داده شده بود. در این دوره نظارت بر کلیه امور لغت نامه به عهده دهخدا بود و سرپرستی امور اداری آن بر عهده حسین خطیبی بود. در یکی دو سال اخیر به دلیل ضعف جسمانی دهخدا، محمد معین سرپرستی بیشتر امور علمی را بر عهده داشت.
در آذرماه ۱۳۳۴ ریاست مجلس و دکتر معین تصمیم گرفتند سازمان مذکور را به شورای ملی منتقل کنند. از این تاریخ که مصادف با درگذشت دهخدا بود، این سازمان به دو اتاق جنب ساختمان مجلس در میدان بهارستان منتقل شد. دکتر معین بنا به وصیت دهخدا سرپرستی و اداره امور سازمان را بر عهده گرفت و امور اداری آن به سید محمد هاشمی رئیس چاپخانه مجلس محول شد.
در سال ۱۳۳۶ بر اساس مصوبه مجلس این سازمان با بودجه خود به دانشگاه تهران واگذار شد و دانشگاه تهران اداره آن را به دانشکده ادبیات واگذار کرد. اعضای این سازمان از این پس در گوشه ای از دانشکده ادبیات که در آن زمان در باغ نگارستان واقع در میدان بهارستان بود مستقر شدند. در این مدت مدیریت سازمان همچنان با دکتر محمد معین بود تا اینکه در سال ۱۳۴۵ دکتر معین در دفتر گروه ادبیات دانشکده ادبیات ناگهان غش کرد و سپس به کما رفت.
در سال ۱۳۴۶ ریاست و از سال ۱۳۴۷ ریاست سازمان به دکتر سید جعفر شهیدی که از سال ۱۳۴۲ قائم مقام دکتر معین بود واگذار شد.
در سال ۱۳۵۳ دانشگاه تهران ساختمانی را از موقوفه دکتر محمود افشار یزدی به مؤسسه لغت نامه دهخدا اختصاص داد. از ابتدای سال ۱۳۵۴ مؤسسه لغت به شمیران، در حوالی باغ فردوس، واقع در باغ موقوفه دکتر محمود افشار یزدی نقل مکان کرد. از همان سال عنوان «سازمان» به «موسسه» تغییر یافت و عنوان «موسسه لغت نامه دهخدا» در اسناد رسمی درج شد.
مؤسسه لغت نامه دهخدا از سال ۱۳۸۲ در ساختمان بزرگی که دانشگاه تهران در محل موقوفه دکتر محمود افشار ساخته بود مستقر شد و در سال ۱۳۸۵ از دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران استقلال تشکیلاتی پیدا کرد.
پس از درگذشت سید جعفر شهیدی (دی ماه ۱۳۸۵)، در سال ۱۳۸۶، علی افخمی عقدا سرپرست این نهاد شد. پس از آن در سال ۱۳۹۳ علی درازی به عنوان سرپرست این نهاد انتخاب شد. محمود بیژنخان از اردیبهشت ۱۳۹۸ ریاست مؤسسه لغت نامه دهخدا را بر عهده دارد.
منبع : خبرگزاری ایرنا
