اگر فهمیدیم فرزندمان با فرد اشتباهی قرار میگذارد، چه واکنشی داشته باشیم؟ – کلینیک روانشناسی آوان
کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – دوران نوجوانی و جوانی، دورهی شکلگیری هویت، احساس عاطفی و تجربهی روابط است. خیلی از والدین در مقطعی از زندگی فرزندشان با این نگرانی روبهرو میشوند که «فرزندم با فرد مناسبی در ارتباط نیست». این فرد ممکن است ارزشها، رفتارها یا سبک زندگیای داشته باشد که والدین آن را خطرناک، ناسالم یا نامناسب بدانند. واکنش والدین در این موقعیت، نقشی تعیین کننده در سلامت روانی فرزند، کیفیت رابطهی والد–فرزند و حتی آیندهای تصمیمهای عاطفی او دارد. برخورد نادرست میتواند فرزند را به سمت لجبازی، پنهان کاری یا وابستگی بیشتر به همان رابطه سوق دهد؛ در شرایطی که با آگاهی و هوشمندانه برخورد میکنید، میتوانید به رشد فکری و انتخاب کمک کند. در این مطلب ۹ نکنه در خصوص واکنش ارائه شده است که در چنین مواردی میتوان یاری داد.
۱. کنترل احساسات اولین و مهم ترین قدم
وقتی والدین متوجه میشوند با فرد «اشتباه» قرار میدهند، طبیعی است که احساس ترس، خشم، نامیدی یا حتی شکست دهند. اما واکنشهای هیجانی مانند فریاد زدن، تهدید، تحقیر یا قضاوت تند، معمولاً نتیجهای معکوس دارند. نوجوان یا جوان در این شرایط احساس میکند نمیشود و برای دفاع از خود، بیشتر در آن رابطه غرق میشود.
بهتر است پیش از هر اقدامی، والدین احساسات خود را مدیریت کنند. چند نفس مهم، فاصله گرفتن کوتاهمدت از موضوع و حتی صحبت با یک فرد معتمد میتواند کمک کند تا گفتوگو با فرزند در فضای آرام و منطقی انجام شود. (پیشنهاد می شود مطلب آیا تحت تأثیر احساسات خود هستید؟ را مطالعه کنید.)
۲. شنیدن قبل از قضاوت
بسیاری از والدین تصور میکنند همهچیز را میدانند، اما این است که فرزند شما را از زاویهای میبینند که شما نمیبینید. پیش از نصیحت یا مخالفت، لازم است شنونده فعال باشید. از فرزندتان بپرسید:
- چه چیزی در این فرد برایت جذاب است؟
- چه احساسی در این رابطه داری؟
- این ارتباط چه نیازی از تو را برآورده می کند؟
وقتی فرزند احساس کند بدون قضاوت شنیده میشود، احتمال پذیرش دیدگاه شما بسیار بیشتر خواهد شد.
۳. تفکیک «نگرانی واقعی» از «کنترلگری»
گاهی اوقات والدین ریشه در ارزشهای فردی، ترسهای گذشته یا کلیشههای اجتماعی دارد، نه در خطر واقعی. لازم است از خود بپرسید که آیا این رابطه واقعاً آسیب میزند یا خیر؟
اگر مسئله صرفاً تفاوت فرهنگی، ظاهری یا سبک زندگی است، ممکن است ناعادلانه باشد، سختگیرانه باشد. اما اگر نشانههایی از آسیب روانی یا اخلاقی وجود دارد، شما نگران مشروع هستید و باید با دقت مطرح شود. (پیشنهاد می شود مطلب قربانی تربیت و فرهنگ آلوده نباشید را مطالعه کنید.)
۴. گفتوگوی محترمانه و نه دستور دادن
جملاتی مانند «حق نداری با او بیرون بروی»، «این رابطه را همین امروز کن» یا «تو هیچی نمیفهمی» تماماً به مقاومت میشوند. بهجای آن، از زبان «من» استفاده کنید:
- «من نگران آیندهات هستم»
- «رفتارهایی که از دیدم من را میترساند»
- «دوست دارم درباره این موضوع بیشتر با هم فکر کنیم»
این نوع بیان، خطر را کاهش می دهد و فضای گفت وگو را باز نگه می دارد.
۵. آموزش تفکر انتقادی بهجای تحمیل تصمیم
هدف والدین نباید کامل انتخاب فرزند باشد، بلکه باید کمک کنند او به نتیجه برسد. میتوانید با پرسشهای هوشمندانه، فرزند خود را به فکر کنید:
- فکر میکنی این رابطه در بلندمدت چه تاثیری روی زندگی دارد؟
- اگر دوست صمیمی در چنین رابطهای بود، چه توصیهای به او میکردی؟
- آیا ارزش ها و اهداف با همخوانی دارد؟
این روش به فرزند کمک شما میکند تصمیمهایش را بپذیرد و مهارت انتخاب سالم را بیاموزد. (پیشنهاد می شود مطلب چگونه مهارت تفکر انتقادی خود را تقویت کنیم؟ را مطالعه کنید.)
۶. حفظ رابطهی امن والد–فرزند
اگر فرزند احساس کند در صورت اشتباه کردن طرد میشود، دیگر مشکلات را با شما در میان نمیگذارد. حتی اگر بهشدت با آن رابطه مخالف هستید، باید مطمئن باشید که محبت و حمایت شما به تصمیمهایش نیست. این امنیت عاطفی، مهمترین عامل بازگشت فرزند به شما در زمان بحران است. (پیشنهاد می شود مطلب راهبردهایی برای مدیریت فرزند جوان شما را مطالعه کنید.)
۷. الگو بودن، نه فقط نصیحت کردن
فرزندان بیش از آن که به حرفها توجه کنند، به رفتار والدین نگاه میکنند. اگر خودتان در روابطتان احترام بگذارید، مرز سالم، گفتوگوی منطقی و مسئولیتپذیری نشان میدهد، تأثیر آن بسیار مهمتر از هر نصیحتی خواهد بود. رابطهی سالم والدین، یکی از قویترین آموزشها برای انتخاب شریک عاطفی مناسب است. (پیشنهاد می شود مطلب چگونه مرزبندی سالمی ایجاد کنیم؟ را مطالعه کنید.)
۸. در صورت لزوم، کمک حرفهای باشید
اگر احساس میکنید رابطهای با فرزندتان واقعاً خطرناک است یا گفتوگوهای شما به بنبست رسیده، به مشاور خانواده یا نوجوان روانشناس میتوان بسیار کمککننده باشد. حضور یک فرد بیطرف و متخصص، هم به والدین کمک میکند که نگرانهایشان را درست بیان کنند و هم به فرزند کمک کنند، واقعبینانهتر تصمیم بگیرند.
۹. پذیرش این باور که اشتباه بخشی از رشد است
هرچقدر هم سخت باشد، باید بپذیریم که فرزندان ما ممکن است اشتباه کنند. تجربهی یک رابطهی نامناسب، اگر با حمایت و آگاهی همراه باشید، میتوانید به درس بزرگی برای تبدیل شدن به آینده بپردازید. وظیفهی والدین، حذف همهی خطرها نیست، اما برای مقابله با آنها آماده میشویم. (پیشنهاد می شود مطلب چگونه برای رشد فردی شجاعت داشته باشیم؟ را مطالعه کنید.)
در پایان:
وقتی متوجه میشویم فرزندمان با فرد اشتباهی قرار میگذارد، واکنش ما میتواند برای رشد و آگاهی یا دیواری برای فاصله و لجبازی باشد. آرامش، گفتوگو، احترام، آموزش تفکر انتقادی و رابطهای امن، کلیدهای اصلی این مسیر هستند. والدینی که بهجای کنترل میشود، همراهی آگاهانه را انتخاب میکنند، بیشتر میتوانند فرزندشان را در نهایت سالمتر انتخاب کنند و آگاهانهتر داشته باشند. حتی اگر این مسیر با چند اشتباه همراه باشد.
«پیشنهاد میشود از تست های شخصیت کلینیک روانشناسی آوان که به صورت رایگان در اختیار شما قرار می گیرد، برای آشنایی و آگاهی بیشتر از خودتان استفاده کنید.»
مطالب مشابه:
منبع: کلینیک آوان
