تامین غذای ۱۰ میلیون نفر با کاهش ضایعات محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره

باشگاه خبرنگاران جوان؛ آزاده محبی – بنابر آمارهای اعلامی سالانه ۱۳۳ تا ۱۳۵ میلیون تن محصولات کشاورزی در کشور تولید می شود که ۳۰ تا ۳۵ درصد این میزان تبدیل به ضایعات می شود که با جلوگیری از هدررفت این میزان محصولات کشاورزی امکان تامین غذای ۹ تا ۱۰ میلیون نفر وجود دارد.

چندی پیش غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی درباره میزان ضایعات محصولات کشاورزی گفت: همه محصولات کشاورزی تولید شده به دست مردم نمی‌رسد و حدود یک‌ سوم محصولات کشاورزی به هدر می رود و باید با اخلاقیات این چالش اصلاح شود.

وزیر جهادکشاورزی با بیان اینکه در مسیر تهیه غذا چالش‌هایی وجود دارد، افزود: تغییر اقلیم، فرسودگی منابع تولید، ناامنی‌های منطقه‌ای، درصد قابل توجه ضایعات و دور ریزهای غذایی از چالش‌های موجود بوده که باید رسیدگی شود. 

نوری ادامه داد: یک سوم محصولات کشاورزی بدلیل دورریز و ضایعات بدست مصرف کننده نهایی نمی رسد، درحالیکه با رعایت اخلاق می‌توان بخشی از ضایعات و دورریز را کاهش داد و ناچارا باید بتوانیم فرهنگ مصرف درست را بر مبنای اخلاق طی کنیم.

بنابرآمار سالانه ۱۲ تا ۱۵ میلیارد دلار صرف واردات کالاهای اساسی می شود که با کاهش میزان ضایعات از مزرعه تا سفره، واردات و بدنبال آن خروج ارز از کشور کاهش می یابد و با به صفر رساندن واردات، خودکفایی در کشور محقق می شود.

ضرورت کاهش ضایعات محصولات کشاورزی به ۱۰ درصد ظرف مدت زمان ۵ سال

رضا نورانی رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی گفت: فائو بارها اعلام کرده که در بحث محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره ۳۰ تا ۳۵ درصد ضایعات داریم که در تمامی بخش ها ضایعات قابل قبول نیست، درحالیکه متولیان امر به طور جدی در راستای کاهش ضایعات وارد عمل نشدند.

 به گفته او، آمارها نشان می دهد که  با کاهش میزان ضایعات امکان تامین غذای ۹ تا ۱۰ میلیون نفر وجود دارد، اما حال باید دید مسئولان در راستای کاهش میزان ضایعات از مزرعه تا سفره چه برنامه ای دارند چراکه در شرایط فعلی نبود انبارهای سرد، عدم بسته بندی و سورتینگ مناسب و  عدم حمل و نقل مناسب و ماشین های فاقد یخچال از مزرعه تا مصرف کننده مشکلات متعددی ایجاد کرده است.

نورانی ادامه داد: در شرایط فعلی کشاورزان بدلیل عدم سورتینگ و بسته بندی مناسب، سبزی را پس از برداشت با گل و خاک عرضه می کنند که این امر منجر به دورریز بخشی از سبزی تولیدی در میادین عمده فروشی، بخشی مغازه داران سطح شهر و بخشی مصرف کننده می شود، درحالیکه با ایجاد امکانات اولیه نظیر انبارهای سرد و سورتینگ ضایعات به حداقل می رسد.

 رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی در واکنش به قطع برق بخش کشاورزی بیان کرد: با توجه به آنکه با قطع برق کشاورزان، تولید مختل می شود، از این رو ناگریز به تامین از طریق واردات هستیم؛ بنابراین متولیان امر باید قطع برق را جدی بگیرند به طوریکه حتی برای یک ساعت هم برق کشاورزان نباید قطع شود چراکه با وقفه در خط تولید، خسارات جبران ناپذیری وارد می شود که نتیجه ای جزء افزایش قیمت ها و واردات در برنخواهد داشت. این درحالی است که واردات هنر نیست و اصل قضیه تولید است که باید مقدس شمرد.

او با بیان اینکه ایران ۱۱ اقلیم از  ۱۳ اقلیم دنیا را داراست، افزود: استفاده بهینه راه حلی برای رفع معضلات کنونی است چراکه در شرایط کنونی ۸ تا ۹ درصد محصولات کشاورزی صادر می شود، درحالیکه هرچقدر از میزان ضایعات ۳۰ تا ۳۵ درصدی کاسته شود، بر میزان صادرات افزوده می شود، از این رو با اتخاذ برخی سیاست ها باید ظرف مدت زمان ۵ سال میزان ضایعات را به ۱۰ درصد برسانیم که براین اساس نیاز به واردات کاهش و ارزآوری و اشتغالزایی افزایش می یابد.

این گزارش می افزاید اجرای سند امنیت غذایی، سند فراقوه ای است که باید تمامی نهادها در اجرای آن برای دستیابی به اهداف سند و خودکفایی محصولات اساسی همکاری داشته باشند، بدین منظور اصلاح الگوی تولید و مصرف در راستای کاهش ضایعات محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره و تحقق اهداف سند تاثیر بسزایی دارد.

نیازی به واردات محصولات کشاورزی با کاهش ۱۰ درصدی ضایعات نداریم

بسیاری از کارشناسان بخش کشاورزی براین باورند که پیشگیری از ضایعات بخش کشاورزی معادل غذای ۱۵ میلیون نفر است که براین اساس سالانه از خروج ۱۶ میلیارد دلار ارز برای واردات محصولات اساسی جلوگیری می شود و از طرفی پیشگیری از ضایعات بخش کشاورزی معادل ۲۵ درصد درآمدهای نفتی خواهد بود که براین اساس توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بیش از پیش باید مورد توجه قرار بگیرد.

در ادامه قاسم پیشه ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه آمار دقیقی از میزان ضایعات محصولات کشاورزی نداریم، گفت: آمار و ارقام ضایعات محصولات کشاورزی برمبنای تولید، سرانه مصرف و واردات است، اما به طور کلی بخشی از این ضایعات در مزرعه  بدلیل نداشتن کمباین و تراکتورهای فرسوده است، درحالیکه اگر تعداد کمباین های برداشت برنج و دانه های روغنی افزایش یابد، دیگر شاهد ریزش در این بخش نیستیم.

او  نبود سیستم مناسب حمل و نقل جاده ای را از دیگر عوامل ضایعات محصولات کشاورزی دانست و افزود: نبود سیستم مناسب حمل و نقل مناسب از این سیلو به سیلوی دیگر و شهر به شهر دچار چالش شویم و از طرفی بدلیل خرده مالک بودن بخش کشاورزی، گندم های تولیدی در محیط های باز دپو می شوند که بخشی از هدررفت مربوط به همین موضوع است.

 پیشه ور با اشاره به تاثیر کمبود صنایع تبدیلی در میزان ضایعات محصولات کشاورزی بیان کرد: کمبود صنایع تبدیلی، انبارهای مناسب و سورتینگ میزان هدررفت محصولات کشاورزی را افزایش داده است و از طرفی الگوی مناسبی برای مصرف نان یا برنج نداریم کا این امر منجر به افزایش میزان ضایعات شده است، درحالیکه اگر ۱۰ درصد جلوی ضایعات بخش کشاورزی گرفته شود، نیازی به واردات جزء چند محصول که شرایط اقلیم اجازه خودکفایی را نمی دهد، نداریم‌.

رئیس اتحادیه ملی محصولات کشاورزی با بیان اینکه با کاهش میزان ضایعات حداقل جلوی ۵۰ درصد واردات گرفته می شود، افزود: برآوردها حاکی از آن است که با نوسازی کمباین یا تراکتورهای بخش کشاورزی از طریق پرداخت تسهیلات کم بهره با سود ۴ درصد و باز پرداخت بلندمدت می توان جلوی ضایعات را گرفت که براین اساس میزان واردات را کاهش داد یا بی نیاز از واردات شد.

او با بیان اینکه ظرفیت کاهش میزان ضایعات و ارتقای ضریب خودکفایی و در نهایت کاهش میزان واردات وجود دارد، گفت: اکنون پشتوانه مالی خوبی نداریم تا بخش امنیت غذایی و اقتصاد مقاومتی پایدار باشد، درحالیکه به راحتی می توان میزان واردات را با ایجاد زیرساخت های لازم ۵۰ درصد و در برخی محصولات ۱۰۰ درصد کاهش داد، براین اساس حداقل ۴۰ تا ۵۰ درصد میزان واردات کاهش می یابد. به طوریکه میزان خروج سالانه ارز از ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلار به نصف می رسد.

با توجه به هدررفت بالای محصولات کشاورزی از مزرعه تا سفره انتظار می رود که دولتمردان کشاورزان را با پرداخت تسهیلات کم بهره به منظور نوسازی ناوگان کمباین و تراکتور حمایت کنند و از طرفی فرهنگ مصرف اصلاح شود تا میزان ضایعات به حداقل برسد.