تنوع آثار ادبی در هفدهمین دوره جایزه جلال نسبت به قبل بیشتر است

مسعود کوثری وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینکه در هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد بخشی از آثار را در داوری دوم و سوم خواند، افزود: در این دوره صرفاً دبیر اجرایی نبودم. بنابراین آنچه من در داستان کوتاه و رمان مشاهده کردم این است. این بود که تنوع مطالب زیاد است و محدودیت محتوایی ندارد. به جرات می توان گفت در این جایزه آثاری که قابل چاپ بودند در نظر گرفته شدند.

در مقایسه با رمان‌هایی که قبلاً در جایزه جلال شرکت کرده‌اند، می‌توان گفت که در چاپ هفدهم تنوع بیشتری وجود دارد، همیشه می‌توان تخلفاتی را پیدا کرد.

دبیر علمی هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد از رفع کامل محدودیت ها خبر داد و گفت: در مقایسه با رمان هایی که قبلاً در جایزه جلال شرکت کرده بودند، می توان گفت که تنوع بیشتری در این جایزه وجود دارد. چاپ هفدهم البته همیشه می توانید مواردی را پیدا کنید که یک داستان نویس ادعا کند که داستانش جا مانده و مجوز نداشته است. من نمی خواهم اینها را نفی کنم، اما بر اساس آثاری که در این دوره خواندم و دیدم، به موضوعات مختلفی از انواع نویسندگان پرداخته می شود و بیشتر محدودیت ها و ممیزی های صفر و ۱۰۰ که دو سه دهه وجود داشته است. قبل حذف شده اند.

به گفته وی، نگاه کلی به آثاری که بر اساس داوری به میان آمد نشان می دهد که کتاب ها مختص نشریاتی است که این روزها پرطرفدار هستند. این ملک ادبی کشور است و اگر این اموال مورد توجه مردم قرار نگیرد، مشکل جای دیگری است و نه در جایزه جلال.

این پژوهشگر در بررسی رابطه جامعه با آثار ادبی موجود در بازار کتاب اظهار کرد: این روزها رمان و آثار ادبی حداقل از گروه میانسالی خارج شده و به سمت جوانان و نوجوانان سوق داده شده است. این می تواند خبر خوبی باشد زیرا جوانان می توانند آثار مورد نیاز خود را پیدا کنند، اما از سوی دیگر این روند باعث نگرانی می شود زیرا گروه میانسال، والدینی که به کتاب نیاز دارند، به کتاب های مورد نیاز خود دسترسی نخواهند داشت.

والدین نیز باید با کتاب به درک درستی از زندگی دست یابند تا به هم نریزند

کوثری با تاکید بر اینکه در رمان و داستان باید خط مشی ها را متوجه قشر میانسال نیز کرد، ادامه داد: این روزها صحبت از کتاب های شعری نیست که روزگاری در هر خانه ای پیدا می شد. پدر و مادر پیر چند بیت از مثنوی و شاهنامه یا اشعار فرخی و حافظ را می شناسند، اما این روزها تعداد این گونه پدر و مادرها کمتر شده است. نگرانی در مورد کتابخوانی نوجوانان و جوانان هرگز کافی نیست، بلکه والدین نیز باید از طریق کتاب به شناخت زندگی دست یابند تا در اثر فشار اقتصادی و اجتماعی فرو نریزند. دغدغه من این است که رمان و داستان از برنامه زندگی این گروه حذف شود.

داوری نیز به سلیقه داوران، مکاتب داستان نویسی، ایدئولوژی های شخصی مربوط می شود. به قول یک نویسنده فرانسوی “ما نمی توانیم به نقطه صفر نوشتن برسیم”

دبیر علمی هفدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد درباره تاثیر دولت های مختلف در انتخاب آثار توضیح داد: داوران هر دوره طی فرآیندی توسط شورای علمی جایزه انتخاب می شوند که من جزو آن هستم. همچنین عضو؛ اما بین ۱۵ نفر من عضو هستم. در آنجا داوران بر اساس رای انتخاب می شوند، سپس با داوران تماس گرفته می شود و در صورت موافقت به عنوان داور شروع به کار می کنند.

وی با اشاره به اینکه داوران از طیف وسیعی انتخاب می شوند، افزود: داوران دیدگاه و صدای متفاوتی دارند و احتمال جانبداری کمتر می شود اما نمی توان گفت که ۱۰۰ درصد داوری بدون تاثیر دیدگاه های مختلف انجام شده است. همانطور که قول داده بود امانوئل کانت فیلسوف آلمانی «قضاوت سلیقه ای است و سلیقه با فلسفه و گزاره های فلسفه متفاوت است». داوری با سلیقه، مکاتب داستان نویسی، ایدئولوژی ها و سلیقه های شخصی داوران مرتبط است. به قول یک نویسنده فرانسوی «نمی‌توانیم به نقطه صفر نوشتن برسیم»، اما سعی می‌کنیم از جانبداری، بی‌عدالتی و جانبداری آشکار در قضاوت‌ها پرهیز کنیم.