روایت‌های فلسفی از روزمرگی‌ها در «مکاشفه‌های زیرزمینی»

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، کتاب مکاشفات زیرزمینی طی ۱۰ سال از مجموعه نوشته های مترو نشتی گردآوری شده است. این نویسنده در طول سفرهای خود با وسایل نقلیه عمومی متوجه شد که بین افراد اعمال و تعاملاتی وجود دارد که معمولاً از دید پنهان می ماند و به آنها توجه نمی شود، زیرا هدف افراد از وسایل حمل و نقل عمومی رسیدن به مقصد و آنچه در طول مسیر اتفاق می افتد است. . از منظر فلسفی به آن نگاه نمی کنند.

در فلسفه مارتین هایدگر(فیلسوف بزرگ آلمانی) تعبیری به نام «دازاین» به کار می رود، دازاین به لحظه آشنایی زدایی اشاره دارد. یعنی مسائلی که خیلی عادی است و در زندگی روزمره گنجانده می شود، ناگهان متوقف می شود، به رابطه آن با خود و خود آن اتفاق فکر می کنید.

این کتاب در دو بخش نوشته شده است، بخشی که برای یک شهروند عادی در زندگی شهری مدرن و در دورانی که جامعه در حال گذار اجتماعی است، اتفاق می افتد. در این بخش، دغدغه های نویسنده بیان شده است. قسمت دیگر روایات جامعه است، یعنی مسائلی که در عرصه جامعه اتفاق می افتد.

بخشی از متن کتاب

انسان یعنی دو چیز داشتن. بدن بیولوژیکی و تجربه زیسته. وقتی بدن بیولوژیکی فرسوده و بیمار می شود، همه چیز فرو می ریزد. اما ایرانیان، مدتهاست که تجربه زیسته ما فرو ریخته و در این فروپاشی ها، دردها، غم ها، حسرت ها و… آن جسم زیستی ما را همراهی می کرد. حالا او هم نمی تواند بیاید. تنی نو برای ما ایرانیان آمده است، همچون کودکی راهپیمایی که پای شتر قافله خسته خاطره ها و رنج های روحمان را می پیماید و به حضورش بی اعتنا بودیم و اکنون سر برگردانده ایم و این کودک را در حال مرگ می بینیم. .

این روزها زمان مرگ «انسان» و ظهور «عدد» است. احساسات، اشتیاق، بی حوصلگی ها و ترس ها همه شمرده شده اند. کشور مردم تقسیم شده و امپراتوری اعداد برخاسته است. ترس فراموش شده است. مرگ و دوری انزوا هم ما را شناخته است. فهمیدند «تدریج» برای ما یعنی «قبول» و آمدند. ابتدا با اعداد یک رقمی و سپس اعداد دو رقمی و سه رقمی و اکنون دوران «هوش مصنوعی» است. هوش مصنوعی که از بذر محاسبات بی پایان زاده می شود و اسم رمز آن «عدد» است.

حالا عدد اعتباری نیست، خود واقعیت است. با ما چای می خورد، جوک می گوید، گاهی برای این زندگی که تنها مهمان است، برایمان دست می زند، گریه می کند و اگر شماره های کیفمان کم است، می خندد و اگر زیاد باشد، فریاد می زند. هورای عدد به ما نگاه می کند و ما به عدد و مرگ انسان در همه ما می نگریم و آنقدر که درگیر ترس و لمس و نزدیکی و واقعیت دلتنگی است. آنهایی که مرده اند. فقط آنهایی که رفته اند و شماره مثل میخی به تابوتشان کوبیده شده یا صندلی خالی شان بخشی از غیبت نیستند. ما هم زنده نیستیم. ما فقط اعداد نیستیم. زندگی این روزها فاصله بین زمانی است که از خودمان به خودمان می گوییم و زمانی که عدد به جای ما از ما می گوید. عدد به جای ما صحبت می کند تا کسی متوجه ما، دردها، ترس ها، امیدها و ناامیدی های ما نشود. کارکرد عدد این است که دنیا را بدون واقعیت عادی جلوه دهد. شماره با حساب بانکی، با لایک، با «خیلی» همه کمبودها را برطرف می کند. فاصله لحن و تیپ که قبلا گفتم همینه! (صفحه ۱۰۴ و ۱۰۵)

او کتاب «مکاشفات زیرزمینی» را نوشت. سهند ایرانمهر در ۱۵۲ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه در سال ۱۴۰۳ توسط انتشارات وازن دنیا در قطع رقعی، جلد رقعی، کاغذ بالکی به چاپ رسیده است.