زندگی آپارتمان‌نشینی، نور خورشید و کمبود ویتامین دی!
اگر میزان ویتامین D مورد نیاز بدن کافی نباشد، مشکلات استخوانی یکی از مهم ترین مشکلاتی است که برای فرد پیش می آید، به خصوص در دوران کودکی، کودکانی که به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، در واقع منبع اصلی این ویتامین را از دست می دهند.
به گزارش خبرگزاری خبردون و به نقل از ایسنا، سبک زندگی مردم در گذشته به گونه ای بود که نیاز به برخی ویتامین ها و مواد بازگرداننده ایمنی بدن از راه های طبیعی به ویژه نور خورشید تامین می شد که یکی از عوامل آن وجود خانه های ویلایی و غیر آپارتمانی بود. و منبع دیگر استفاده فراوان بود. لبنیات و غذاهای سالم سبک زندگی آنها بود اما با تغییر سبک زندگی شهری و استفاده از غذاهای آماده و آپارتمان نشینی این نیاز بیشتر احساس می شود.
از جمله این ویتامین ها ویتامین D است که نقش موثری در بدن دارد و کمبود آن می تواند عواقب مهمی برای ما داشته باشد. ویتامینی که منبع اصلی تامین آن در بدن نور خورشید است. در این رابطه با دکتر سمیرا ابراهیم اف، متخصص تغذیه و رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه گفت وگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:
لطفا درباره اهمیت ویتامین دی و نقش آن در بدن بفرمائید.
نقش اصلی که برای ویتامین D در نظر گرفتند تنظیم میزان فسفر و کلسیم بدن است یعنی برای جذب مقدار کلسیم و تعادل بین این دو عنصر به مقدار کافی ویتامین D نیاز داریم. اگر میزان ویتامین D مورد نیاز بدن کافی نباشد، مشکلات استخوانی یکی از مهم ترین مشکلاتی است که برای فرد پیش می آید، به خصوص در دوران کودکی، کودکانی که به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، در واقع منبع اصلی ویتامین D را از دست می دهند و مشکلات استخوانی زیادی وجود دارد که شایع ترین آنها راشیتیسم یا نرمی استخوان است.
مطالعات جدید نشان می دهد که نقش ویتامین D تنها در تنظیم سطح کلسیم نیست، بلکه عملکردهای بسیار بیشتری در بدن دارد. ویتامین D می تواند نقش مهمی در کاهش التهاب داشته باشد، بنابراین بیماری های مرتبط با التهاب را کاهش می دهد. مطالعات زیادی در مورد ام اس انجام شده است و مشاهده شده است که اگر سطح ویتامین D در خون افراد کافی باشد، هم احتمال ابتلا به ام اس کاهش می یابد و هم عوارض ام اس می تواند شدت کمتری داشته باشد. به طور کلی ارتباط بین بیماری های التهابی و ویتامین D در مطالعات مختلف دیده شده است.
زمانی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرد، گمان می رفت که ممکن است به کمبود ویتامین D مرتبط باشد. بنابراین استفاده از آن در افراد مبتلا به شدت توصیه شد. به طور کلی این ویتامین می تواند در تقویت سیستم ایمنی نقش داشته باشد. ارتباط آن با بیماری های قلبی عروقی دیده شده است. مکمل ویتامین D نیز در بهبود وضعیت بیماران دیابتی مشاهده شد. حتی تاثیر آن را در کاهش وزن دیدند
چه غذاهایی حاوی ویتامین D هستند؟ از چه راه هایی می توان این ویتامین را به بدن رساند؟
زرده تخم مرغ، ماهی، به ویژه ماهی های چرب مانند سالمون، جگر و قارچ (که تحت اشعه ماوراء بنفش پرورش می یابند) منابع غذایی ویتامین D هستند. اما منبع اصلی ویتامین D برای ما نور خورشید است. اگر به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار بگیریم، این ویتامین در داخل بدن ما ساخته می شود و دچار کمبود نمی شویم. البته در حال حاضر یک سری مواد غذایی در بازار با ویتامین D غنی شده است، به عنوان مثال انواع شیر، آب میوه و غلات با ویتامین D غنی شده است، اینها می تواند منبع غذایی ویتامین D برای همه افراد و تمام سنین باشد.
آیا هر زمان از روز که در معرض نورخورشید باشیم، ویتامین دی در بدن ما به مقدار کافی ساخته می‌شود؟
ما در تمام طول روز در معرض نور خورشید هستیم، اما زمان هایی وجود دارد که بهترین کار جذب اشعه UV خورشید است. این ساعت بین ۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهر است. در این زمان اگر فردی به مدت ۱۰ تا ۳۰ دقیقه در معرض نور خورشید قرار گیرد و پاها و دست ها (آرنج و زانو به سمت پایین) در معرض نور خورشید قرار گیرند، ویتامین D کافی در بدن او ساخته می شود. البته باید توجه داشت که عوامل گذرا می توانند در جذب آب پرتوهای فرابنفش خورشید و تولید ویتامین D نقش داشته باشند. اولین عامل رنگ پوست است.
افرادی که رنگ پوست روشن‌تری دارند، این اشعه را بیشتر جذب می‌کنند و افرادی که پوست تیره‌تری دارند، اشعه ماوراء بنفش خورشید را کمتر جذب می‌کنند. استفاده از کرم های ضد آفتاب می تواند بسیار موثر باشد و از جذب مقدار کافی از این اشعه جلوگیری کند. آلودگی محیطی نیز نقش زیادی در جذب اشعه ماوراء بنفش خورشید دارد، یعنی در شهرهایی که هوای آلوده دارند جهت تابش نور خورشید تغییر می کند و پوست به اندازه کافی اشعه را برای ساخت ویتامین D جذب نمی کند.
مهم‌ترین عوارض ناشی از کمبود ویتامین دی در بدن چیست؟
همانطور که در بالا ذکر شد، شایع ترین علامت کمبود ویتامین D می تواند علائم مرتبط با استخوان باشد که در کودکان به صورت راشیتیسم و در بزرگسالان به صورت استئومالاسی که نرمی استخوان است، ظاهر می شود. در دراز مدت، زمانی که ویتامین D کافی در بزرگسالی دریافت نشود، جذب کلسیم نیز تحت تاثیر قرار می گیرد و می تواند منجر به پوکی استخوان در سنین بالاتر شود.
طبق مطالعات انجام شده کمبود ویتامین D می تواند عامل بیماری های مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالا و بیماری های التهابی باشد. البته اصلاً عامل اصلی نیست، اما کمبود آن در افراد مبتلا به این بیماری ها مشاهده می شد و در مواردی مشاهده می کردند که با تکمیل آن وضعیت را بهبود می بخشد. بنابراین نقش اصلی در ایجاد یا درمان آن ندارد، اما می تواند عامل کمکی باشد و از شدت آن بکاهد.
چگونه متوجه کمبود ویتامین در بدن می‌شویم؟
راه اصلی برای تشخیص کمبود ویتامین D اندازه گیری آن در خون است. در این اندازه گیری اگر مقدار آن در خون بالای ۳۰ نانوگرم در میلی لیتر باشد، به این معنی است که فرد ویتامین D کافی در بدن خود دارد. اگر بین ۲۰ تا ۳۰ نانوگرم در میلی لیتر باشد، فرد دچار کمبود حاشیه ای است. اگر مقدار آن در خون کمتر از ۲۰ نانوگرم در میلی لیتر در خون باشد، به این معنی است که فرد دچار کمبود قطعی ویتامین D است که هر چه مقدار آن کمتر باشد، کمبود آن بیشتر است. با توجه به سطح ویتامین D، پزشک تصمیم می گیرد چه مقدار ویتامین D را توصیه کند.
