موانع تحقق پیدا نکردن رشد ۸ درصدی در اقتصاد کشور

باشگاه خبرنگاران جوان؛ فاطیما میرزایی – در ماده ۲ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران از متوسط رشد سالانه ۸ درصدی یاد شده است که برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی برنامه هفتم توسعه مستلزم یک الگو و مدل توسعه اقتصادی است.

در جریان برگزاری نمایشگاه توانمندی بخش صنعت و معدن در رشد اقتصادی ۸ درصدی، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور برای شنیدن مشکلات صنایع بخش خصوصی و مطرح شدن موانع اعلام آمادگی کرده و تأکید کرد که تحقق رشد ۸ درصدی اقتصادی از اولویت‌های دولت است و برای این منظور، تولیدکنندگان و صاحبان صنایع و بخش خصوصی و مردم باید کمک کنند و دولت هم باید در نوع نگاه و سیاست‌ها تجدیدنظر کند.

نکته شایان ذکر این است که چندی پیش، سید حسین میرجلیلی، استاد تمام اقتصاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مشاور ارشد سابق در بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در این خصوص مطرح کرد که میانگین رشد اقتصادی ایران در ۵۰ سال گذشته بین ۳ تا ۳.۵ درصد بوده است و اگرچه از برنامه توسعه چهارم به بعد، هدف رشد اقتصادی ۸ درصد تعیین شده ولی این مهم محقق نشده است.

درس گرفتن از اقتصادهای موفق جهانی 

این کارشناس اقتصادی بر این باور است که با آموختن از تجربه اقتصاد‌های موفق و اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران، حتی با وجود محدودیت‌های تحریمی می‌توان به رشد اقتصادی ۸ درصد دست پیدا کرد و سیاست‌های پیشنهادی خود برای دستیابی به این رشد بر اساس کشور‌های موفق را این‌طور عنوان کرده است: سرمایه‌گذاری، دانش فنی، تحول ساختار اقتصاد ایران، بازار کار، توسعه صادرات و سیاست صنعتی، نرخ ارز، ورود سرمایه، ثبات اقتصاد کلان، پس‌انداز، توسعه روستایی و شهری، توسعه مالی، برابری فرصت‌ها، توسعه منطقه‌ای، انرژی، محیط‌زیست و تغییر اقلیم و دولت کارآمد و توسعه‌گرا.

مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص تحقق رشد ۸ درصدی در شرایط فعلی اقتصاد کشور اظهار کرد: رشد ۸ درصدی محقق نمی‌شود؛ مگر این که شرایط ما با دنیا تغییر کند. اگرچه شاید یک سال به رشد ۸ درصدی اقتصادی رسیده باشیم. اما به طور کلی، ۲۰-۲۵ سال است که به رشد ۸ درصدی متوالی نرسیده‌ایم و روند این رشد هر ساله کاهشی بوده است.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان این که ما در دولت آقای روحانی رشد ۱۱ درصدی داشتیم ولی این رشد کوتاه‌مدت و یک‌ساله بود تأکید کرد: رشد موقت و کوتاه‌مدت ۸ درصدی، مشکلی از اقتصاد ما حل نمی‌کند و دلیلش این است که زمانی رشد اتفاق می‌افتد که به طور متوالی باشد؛ به طوری‌که اگر شاهد رشد ۵ درصدی مداوم در مدت زمان ۱۰ ساله باشیم خیلی بهتر از رشد ۸ درصدی یکی دو ساله و موقتی است. به همین دلیل، باید توجه کنیم که رشد ۸ درصدی مستلزم ابزار است.

حریری تصریح کرد: تقریباً ۳ دهه است که متوسط رشد اقتصادی کشورمان یا خیلی کم بوده و یا نزدیک به صفر بوده یا حداکثر حدود ۲-۲ و نیم درصد بوده است و به همین دلیل، باید هدف‌گذاری‌مان را واقع‌بینانه‌تر کرده و این هدف را روی ۵-۶ درصد متمرکز کنیم تا حداقل بتوانیم برای ۱۰ سال متوالی رشد ۵-۶ درصدی داشته باشیم. چون بر اساس آماری که داریم اندازه اقتصاد کشور ما مشخص است؛ بنابراین اگر بخواهیم اقتصاد کشورمان را سالانه ۸ درصد رشد دهیم مشخص است که به چه میزان سرمایه احتیاج داریم و برای رشد دائم نیاز به سرمایه‌گذاری مداوم داریم و برای خلق ارزش دائم بیش از ۵۰-۶۰ میلیارد دلار احتیاج داریم.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با انتقاد از مدل بهره‌وری ادامه داد: مدل بهره‌وری که در این سال‌ها داشته‌ایم مناسب نبوده و تقریباً نقش بهره‌وری در اقتصاد ما صفر است و باید به طور سالانه، ۵۰-۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید داشته باشیم تا بتوانیم با ۵-۶ درصد رشد در بازه زمانی ۱۰ ساله رو‌به‌رو باشیم. بدنبال آن، قطعاً سرمایه‌های داخلی کفاف این چنین سرمایه‌گذاری را نمی‌دهند و ما برای تأمین بخشی از این رشد به سرمایه‌گذار خارجی یا سرمایه‌گذار ایرانی نیاز داریم که پول خود را از خارج وارد کشور کند و در حقیقت، منشأ پول بیرونی باشد تا همه این‌ها تبدیل به بسته‌ای شوند و باید سیاست‌های اقتصادی و سیاسی متفاوت با آن‌چه که تاکنون داشته‌ایم برای آن درنظر گرفته شود.

حریری تأکید کرد که باید بررسی کنیم آیا بخش خصوصی کشورمان بهره‌ور و سالم است یا بر اساس رانت شکل گرفته است؟

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین تصریح کرد: ما در سال آخر سند ۲۰ ساله هستیم ولی هیچ یک از مدیران دولتی، خصوصی، سایر بخش‌های اقتصادی و سیاسی و… نتوانسته‌اند این مهم را انجام دهند. به همین دلیل، باید دلایل را مشخص کنیم؛ چراکه یک سری ناتوانی‌ها وجود دارند و بخشی هم مربوط به نخواستن‌هاست. در نتیجه، باید یک گروه بی‌طرف به بررسی این موارد بپردازند و برنامه‌ریزی کنند.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ضمن انتقاد از شرایط اقتصادی کشور افزود: باید به این موضوع مهم توجه کنیم که اقتصاد کشور در فساد غرق است و در سال‌های گذشته، به صورت سالانه شاهد رقمی از فساد بوده‌ایم که رکورد قبلی را ازبین برده است. در نتیجه، تا زمانی که منافع شخصی و گروهی و جناح‌های قدرتمند سیاسی و اقتصادی به منافع ملی و کشور ترجیح داده شوند نه تنها به رشد ۸درصدی نمی‌رسیم بلکه به قهقرای اقتصادی ادامه خواهیم داد؛ بنابراین در شیوه حکمرانی اقتصادی به یک تجدیدنظر اساسی نیاز داریم که عزم و اراده قوی به منظور مبارزه با فساد وجود داشته باشد. چون با شعار نمی‌توان به اهداف دست پیدا کرد.

همچنین، فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با بیان این که بخش خصوصی واقعی نقش اساسی در رشد و توسعه اقتصاد هر کشوری دارد تحریم‌ها را مانع اصلی فعالیت این بخش و تحقق رشد ۸ درصدی در اقتصاد کشور عنوان کرد.