نهادهای میانجی؛ حلقه مفقوده در ارتباط موثر دانشگاه و حاکمیت

ناصر باقری‌مقدم در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علمی ایرنا با اشاره به سابقه همکاری با مرحوم روستاآزاد اظهار کرد: وظیفه‌ای که برای اساتید دانشگاه در نگاه کلان تعیین شده آموزش و پژوهش است، اما چرا دستاوردهای پژوهشی در دانشگاه‌ها به خروجی نهایی منجر نمی‌شود؟ شاید دلیل این است که حاکمیت و دولت‌ها، نیازهای فوری برای حل برخی بحران‌ها دارند و دانشگاه‌ها امکان ارائه راه‌حل پژوهشی در چنین شرایطی را ندارند.

رئیس شورای آینده نگاری فرهنگستان علوم بیان کرد: هر پژوهش در دانشگاه ممکن است یک تا ۶ سال زمان ببرد؛ نه تنها پژوهش در دانشگاه زمانبر است بلکه باید ساختارهای دانشگاهی را هم طی کند اما حاکمیت فقط به دنبال نتیجه نهایی است.

عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور بیان کرد: دنیا به اهمیت نهادهای میانجیگر پی‌برده و در داخل کشور هم اهمیت این نهادها شناخته شده است. این نهادها، نهادهایی هستند که زبان دانشگاه را بلد هستند و از آن خروجی دریافت و آنها را به راه حلی تبدیل کرده و در قالب دستورالعمل به حاکمیت ارائه می‌دهند.

وی واسطه‌های میان حکمرانی و دانشگاه را به عنوان واسطه‌های سیاسی معرفی و اظهار کرد: واسط‌های سیاسی به‌خوبی می‌توانند نتایج تحقیقات اساتید دانشگاه‌ها و دانشمندان را بررسی و از آن خروجی دریافت کنند. پس از آنکه از بررسی‌ها و یافته‌ها خروجی دریافت کردند، آنها را به راه حل تبدیل کرده و در قالب دستورالعمل به حاکمیت ارائه دهند.

اندیشکده‌های سیاست‌پژوهی باید مستقل باشند

باقری مقدم گفت: همواره به نهادهای میانجی بی‌توجهی شده و به دلیل این بی‌توجهی، اختلافی است که همیشه بین حکمرانی و دانشگاه وجود دارد. امیدواریم با استفاده از نهادهای میانجی بتوان مشکل میان حاکمیت و دانشگاه‌ها را رفع کرد و از نتایج تحقیقات دانشگاهی بهره برد.

وی درباره تامین مالی نهادهای میانجی‌گر خاطرنشان کرد: نهادهای خصوصی با نهادهای میانجی‌گر در گذشته، همکاری و از آنها حمایت مالی می‌کردند. حمایت مالی نهادهای خصوصی سبب بروز مشکلاتی می‌شد؛ به نحوی که به نهادهای میانجی‌گر اجازه نمی‌دادند به طور تخصصی روی یک موضوع متمرکز شوند. همچنین احتمال داشت استقلال و آزادگی نهادهای میانجیگر به واسطه حمایت‌های مالی تحت تاثیر قرارگیرد.

موضوع مسائل مالی برای اندیشکده‌های سیاست‌پژوهی و سیاست‌گذاری مهم‌تر است. اگر دغدغه‌های مالی اندیشکده‌های سیاست‌پژوهی و سیاست‌گذاری برطرف نشود، از تعداد اندیشکده‌های از این دست کم می‌شود. همچنین افرادی که علاقه‌مند به فعالیت در این اندیشکده‌ها هستند به دلیل دغدغه‌های مالی از فعالیت در این عرصه خودداری می‌کنند. بنابراین دغدغه‌های مالی این اندیشکده‌ها باید از میان برداشته شود.

عزم مدیریتی مرحوم روستاآزاد ستودنی بود

باقری مقدم که عضو کمیته علمی جایزه فناوری و حکمرانی روستاآزاد نیز هست در مورد مرحوم روستاآزاد و اقدامات وی برای نزدیک شدن حاکمیت و دانشگاه گفت: افتخار حضور در کنار مرحوم روستاآزاد به عنوان عضو اولین هیات‌مدیره اندیشکده حکمرانی شریف را دارم. هیات‌مدیره وقت اندیشکده حکمرانی شریف تلاش کرد میان دانشگاه صنعتی شریف و مجمع تشخیص مصلحت نظام، ارتباطاتی شکل گیرد اما فعالیت‌های اندیشکده حکمرانی شریف پس از مدتی گسترش یافت و به عرصه‌های مختلف وارد شد.

وی با اشاره به حضور خود در کمیسیون انرژی شورای عالی تحقیقات و فناوری (عتف) گفت: مرحوم روستاآزاد، عضو کمیسیون انرژی شورای عالی تحقیقات و فناوری بود و من در کنار او حضور داشتم. مرحوم روستاآزاد با شوق و اشتیاق در جلسات کمیسیون حضور می‌یافت و تلاش‌می‌کرد موضوعاتی که از اولویت بیشتری برخوردار بودند به بحث بگذارد. برای نتیجه‌بخش شدن مباحث به طور چشمگیری تلاش مجدانه می‌کرد تا موضوعات مورد بحث نتیجه بگیرد و وارد عرصه عمل شود.

عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور ادامه داد: مرحوم روستاآزاد سال‌های پایانی عمر خود در کسوت استاد دانشگاه و مشاور علمی مجمع تشخیص مصلحت نظام فعالیت می‌کرد. عزم مدیریتی او، یک ویژگی ذاب برای من به حساب می‌آمد؛ عزم مدیریتی اش سبب می‌شد هر کاری را که شروع می کرد به نتیجه برساند.

به گزارش ایرنا، مرحوم رضا روستاآزاد (۱۳۴۰ تا ۱۹ مهر ۱۴۰۱) استاد دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی شریف و رئیس این دانشگاه (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳)، دانش‌آموخته رتبه اول دبیرستان خوارزمی، دانش‌آموخته رتبه اول مقطع کارشناسی از صنعتی اصفهان، کارشناسی ارشد دانشگاه فنی استانبول و دکتری واترلو کانادا بود.

زنده یاد روستاآزاد در تیرماه ۱۴۰۱ به‌ عنوان رئیس اندیشکده حکمرانی شریف انتخاب شد. وی مهرماه ۱۴۰۱ پس از تحمل یک‌ دوره بیماری در سن ۶۱ سالگی در بیمارستان خاتم الانبیاء(ص) درگذشت.

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با مشارکت اندیشکده حکمرانی شریف جایزه‌ای به نام روستاآزاد را در حوزه فناوری و حکمرانی تاسیس کرده است.

این رویداد، جایزه‌ای برای ارتقای کیفیت حکمرانی ایرانی در تقاطع حکمرانی با فناوری، فرهنگ، دیپلماسی و نوآوری است. اهداف این جایزه شامل زمینه‌سازی و مشارکت در ارتقای کیفیت حکمرانی از طریق ریل‌گذاری و جهت‌دهی به فعالیت‌های دانشگاهیان، مراکز تحقیقاتی، شرکت‌های دانش‌بنیان، موسسات فرهنگی و رسانه‌ای، فعالان بین‌المللی، مراکز سیاست‌پژوهی و اندیشکده‌های کشور، تشویق و برجسته‌سازی آثار و فعالیت‌های فناورانه، نوآورانه، فرهنگی‌ و رسانه‌ای و دیپلماتیک مرتبط با حکمرانی و همچنین تجلیل و مرجعیت‌سازی از افراد و موسسات فعال در فناوری‌های حکمرانی، نوآوری‌های سیاستی، فرهنگ‌سازی حکمرانی و دیپلماسی نخبگانی است.

جایزه فناوری و حکمرانی روستاآزاد، چهار محور «فناوری حکمرانی»، «فرهنگ حکمرانی»، «دیپلماسی نخبگانی» و «نوآوری سیاستی» را برای اعطای جایزه در کانون توجه قرار داده است.