نگاهی به روز «ملی شعر و ادب فارسی» و آثار شهریار

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، بیست و هفتمین روز از شهریور ماه سالروز درگذشت شهریار شاعر معاصر ایرانی (۱۲۸۵ تا ۱۳۶۷) با تصویب شورای عالی شورای عالی انقلاب اسلامی به عنوان روز ملی شعر و ادب فارسی نامگذاری شده است. انقلاب فرهنگی در انتخاب شهریار برای این روز به معاصر بودن این شاعر توجه شده است. البته این انتخاب بحث های مختلفی را به وجود آورده است زیرا مردم مثلا ابوالقاسم فردوسی را شاعری می دانند که زبان فارسی را زنده نگه داشته است.

علی اصغر شیردوست سیاستمدار و محقق ایرانی که ثبت می کند; چرا که سفیر ایران در تاجیکستان، نماینده مردم تبریز ایسکو آذرشهر در دوره ششم شورای اسلامی و دبیر اول شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور نیز از موافقان جشن تولد شهریار هستند. ، روز شعر و ادب فارسی نامیده می شود.

شاعر دوست درباره چرایی پیشنهاد شهریار برای این روز گفت: با توجه به اینکه چرا استاد شهریار و روز درگذشت آن شاعر فرزانه را پیشنهاد دادم، در تاریخ ادبیات هر سرزمینی کمتر شاعر و نویسنده ای است که مانند ستون های استوار باشد. آسمان آن آنها سرزمین را بر انبوه شاعران و نویسندگان دیگر نگه می دارند. چنین نابغه هایی هر چند قرن یکبار ظاهر می شوند. تاریخ ادبیات یک ملت برای پیدایش چنین تازگی هایی به دوره های مختلف تقسیم می شود. شاعرانی چون فردوسی، نظامی، خاقانی، مولوی، حافظ، سعدی و صائب از ارکان شعر ما محسوب می شوند و در کشف ادوار مهم ادبی نقش اساسی دارند. سید محمد حسین شهریار به شهادت بسیاری از منتقدان و پژوهشگران برجسته و به گفته هم عصران خود و نیز تأیید ذائقه عمومی، درخشان ترین چهره شعر معاصر ایران است.

شهریار را بیشتر بشناسیم

سید محمدحسین بهجت تبریزی متولد ۲۰ دی ۱۲۸۵ و درگذشته ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ متخلص به شهریار (پیش از آن بهجت تبریزی) شاعر ایرانی اهل تبریز بود که به زبان های فارسی و ترکی آذربایجانی شعر سروده است. وی در تبریز در خانواده ای بستان آبادی (روستای خوشگناب بستان آباد) به دنیا آمد و بنا به وصیتش در بقعه الشعرای تبریز به خاک سپرده شد.

۲۷ شهریور به مناسبت روز درگذشت وی «روز شعر و ادب فارسی» نامیده شده است. مهمترین اثر شهریار منظومه حیدر بابای سلام; (درود بر حیدربابا) که از معروف ترین آثار ادبیات ترکی آذربایجانی به شمار می رود که شاعر در آن به اصالت و زیبایی روستا اشاره کرده است. این مجموعه در میان اشعار مدرن قرار دارد و به بیش از ۸۰ زبان زنده دنیا ترجمه شده است.

شهریار در سرودن انواع شعر فارسی مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و نیمایی نیز استاد بود. اما او بیش از سایر ژانرها در غزل شهرت داشت و از غزل معروف او می توان به «علی و همای رحمت» و «عمیدی ​​جانم به قربانی» اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابی طالب ارادت خاصی داشت و به حافظ نیز شیفتگی زیادی داشت.

شهریار از جمله شاعرانی است که شعر را محل مناسبی برای بیان این اندیشه‌های عمیق و آموزنده می‌داند و توصیه‌های اخلاقی و تربیتی بسیاری را در قالب‌های مختلف شعری (به‌ویژه در قطعه، رباعی و دوبیتی) بازگو می‌کند. مخاطب این افکار و مفاهیم، ​​نوع بشر و انسان در طول تاریخ است، نه یک خطاب شخصی و منحصر به فرد.

کتابشناسی شهریار

در دو جلد توسط شهریار دیوان منتشر شده است که این روزها توسط ناشران مختلف در بازار کتاب موجود است. در انتشارات این دیوان به چاپ ۵۴ رسیده است. این انتشارات «گلچین اشعار شهریار» و همچنین «دیوانگان» از این شاعر را منتشر کرده است. این ناشر کتاب «اشعار ترکی سپهبد شهریار» را نیز به زبان ترکی منتشر کرده است.

همچنین کتاب صوتی شعر و زندگی استاد شهریار منتشر شده است. این مجموعه شامل گزیده‌ای از ساعت‌ها گفتگوی ضبط‌شده با شهریار شاعر است که در مدت بیش از یک دهه خلق شد و از میان تمامی نوارهایی که شهریار پژوهان مفید دانست، انتخاب و در مجموعه حاضر گردآوری شد.

حیدربابایا سلام یا حیدربابایه سلام (به فارسی: سلام بر حیدربابا) که اغلب به «حیدربابا» مخفف می شود، نام شعری از محمدحسین شهریار است که به ترکی آذربایجانی سروده شده است.

شهریار در این اثر از دوران کودکی خود در خوخناب که در دامنه کوهی به نام حیدربابا قرار دارد یاد می کند. او کوه کوچک حیدربابا را مورد خطاب قرار می دهد و توصیفی زنده از طبیعت و مردمان آن می دهد و گاه با زبانی ساده و بی تکلف که به زبان رایج مردم نزدیک است، احساسات خود را نسبت به وضعیت گذشته و حال بیان می کند.

شعر سهندیم یا سهند من از شهریار شعری پر از تخیل و صحنه پردازی، صحنه های بسیار رویایی است که نمونه هایی از آن در مثنای «افسانه شب» نیز به تصویر کشیده شده است. شهریار شعر «سهندیم» را احتمالاً در سال ۱۳۴۷ یا ۱۳۴۸ به زبان ترکی و در پاسخ به شعر «نامه ای به شهریار» شاعر مراغه ای معروف به «سهند» سروده است. این شعر در ابتدا ۲۳۷ بیت بود، اما شهریار پس از مدتی پرداختن به سهند، ۱۷ بیت دیگر به آن اضافه کرد، اما این سطرها مورد پسند سهند قرار نگرفت و شهریار علیرغم اینکه سهند در چاپ اول آن را ننوشت. گله داشت، اما دوستی او با او بیش از این بود که سطرهای مذکور را در سخنان سهندیم در نوارهای صوتی می خواند.

کتاب «سرود آبشار» مجموعه ای از اشعار منتخب استاد شهریار است. در ابتدا نوشته ای از غلامحسین یوسفی در «چشمه روشن» انتخاب شده و مثلاً در آن آمده است: قسمت عمده ای از دیوان شهریار را غزلیات او پوشانده است. برخی از معروف ترین اشعار او نیز در قالب غزل است، به ویژه آنهایی که همراه با موسیقی خوانده می شوند. داستان عشق آتشین و شکست خورده او که باعث ترک تحصیل و تغییر مسیر زندگی او شد و مقدمه ای برای تجلی عشق عرفانی و الهی در ذهن او شد، زمینه شهرت غزل ناب او را نیز فراهم می کند. او اشعار مختلفی سروده است. اشعار سروده شده در موضوعات ملی، اجتماعی، تاریخی، مذهبی و معاصر کم نیست.