نگاهی جامعه‌شناسانه و سیاسی به یک جنگ
تهران- ایرنا- جنگ اوکراین که مانند هر درگیری دیگری پیامدهایی فراتر از دو کشور روسیه و اوکراین داشت، بارها از منظرهای مختلف سیاسی، راهبردی و ژئوپلیتیکی مورد بررسی قرار گرفته است، اما نگاه جامعه شناسانه از منظر سیاسی نیز به آن پرداخته است. ویژگی ها و ضرورت های خودش را دارد.
به گزارش روز دوشنبه ایرنا، نقش جامعه شناسی سیاسی به عنوان یک علم روشنگر برای درک و دریافت واقعیت های اجتماعی در بستر سیاسی غیرقابل انکار است. بررسی جنگی است که به دو کشور روسیه و اوکراین محدود نمی شود و پیامدهای آن جامعه جهانی را آزار می دهد.
با همین قیافه زهرا باقریکتابی به نام «جامعه شناسی جنگ اوکراین و روسیه» نوشته است. وی در مقدمه این کتاب اظهار داشت: امروزه بیش از هر زمان دیگری بررسی مسائل نظامی نه تنها در بین ارتش بلکه در بین محققان غیرنظامی (دانشمندان) نیز مطرح است، علیرغم اینکه جنگ به عنوان یک پدیده اجتماعی قدمتی به قدمت جامعه بشری دارد. خود نیاز به درک کامل آن اخیراً برای جامعه اوکراین و روسیه بوجود آمده است.
نویسنده در مقدمه این سؤال را مطرح کرده است: “آیا گسترش ناتو به شرق روسیه را باید به گردن پوتین انداخت یا افرادی با شخصیت های خودکامه؟” آیا این جنگ حول محور انگیزه های قدرت بزرگی مانند روسیه و نقش سیاست داخلی در دامن زدن به این درگیری می چرخد؟ به نقطه اشتراک رئالیست ها و لیبرال ها می رسد که واقعیت امر این است: یک درگیری تقریباً اجتناب ناپذیر به دلیل یک قدرت بزرگ و کشوری با انگیزه های سیاسی و اجتماعی ناشناخته.
باقری معتقد است: گسترش ناتو در این زمینه را می توان دلیل اصلی دانست. این تصویر از جنگ در اوکراین برخی از جنبه های مهم بحران را نادیده می گیرد، اما پدیده های اجتماعی دو کشور روسیه و اوکراین نقش مهمی در این امر ایفا می کنند. جامعه شناسی اجتماعی فرآیندی می تواند جدایی تدریجی و فزاینده عاطفی و سیاسی روسیه از غرب و جنگ روسیه و اوکراین را با ارائه پاسخی متمایز به این سوال که چگونه به اینجا رسیدیم روشن کند.
این اثر در شش فصل کلی و چهار بخش اصلی منتشر شده است: «جامعه‌شناسی سیاسی اوکراین و روسیه»، «جامعه‌شناسی سیاسی جنگ»، «نیازهای جامعه‌شناسی سیاسی جنگ اوکراین و روسیه» و «جامعه‌شناسی سیاسی اوکراین پس از آغاز جنگ» جنگ”.
در فصل پنجم این اثر با عنوان «نتیجه گیری» می خوانیم:
شرایط جنگ هرگز برای بحث ها و تحلیل های ظریف مساعد نیست. جنگ محیط بسیج ایدئولوژیک است. جنگ در اوکراین این را به خوبی نشان می دهد. نسل جدیدی از مردم اوکراین با دیدگاه‌های جدید مدرن و پسامتریالیستی (به قول خودشان) ظهور کرده‌اند که مدل اجتماعی ارائه‌شده توسط روسیه را که می‌توانست استانداردهای سازمان‌های اجتماعی غربی را با چشمان خود ببیند و برآورده کند، رد می‌کند.
ادغام سریع بخش‌های جدید جامعه اوکراین در حوزه اینترنت، مشارکت عمومی با رسانه‌های جدید، ویژگی انبوه آموزش عالی و رشد عمومی سطح آموزشی جمعیت (علیرغم شکایات جدی در آدرس آموزش عالی) منجر به شکل‌گیری فعال‌تر فرهنگ سیاسی جدید، جامعه مدنی بالغ‌تر و در نهایت تجدید بنیان نخبگان سیاسی و اصلاح کل نظام شده است. هر تحلیلی که با اسکریپت های جنگی تثبیت شده مطابقت نداشته باشد، فوراً به عنوان حمایت از یک طرف یا طرف دیگر تلقی می شود. حتی یک انتقاد خفیف از روایت رسمی می تواند به توبیخ های تند و اتهام تبانی با دشمن منجر شود. با این حال، واقعیت های جنگ همیشه پیچیده تر و آشفته تر است… صفحه ۱۳۷.
این اثر در سال ۱۴۰۳ در ۱۷۱ صفحه توسط انتشارات آوینا قلم منتشر شده است.
منبع : خبرگزاری ایرنا
