هر هنرمندی نمیتواند عاشورا را روایت کند/ لزوم آسیبشناسی موسیقی مذهبی
وی گفت: همه این هنرها به نوعی نیازمند موسیقی هستند اما موسیقی از عناصر و هنرهای دیگر بی نیاز است. علم هماهنگی و هارمونی و ریتم در هنرهای دیگر نهفته است که از موسیقی ناشی می شود و به قول ابن سینا موسیقی شاخه ای از ریاضیات است یعنی زمان بندی، میزانسن، تصنیف، عروض و همه. ریتم و ریتم موسیقی در هنر تجلی می یابد.
مهدوی افزود: در یکصد سال اخیر به دلیل ضبط آثار متوجه می شویم که در تئاترها و تعزیه ها که شامل رنگ، تصنیف، صحنه، اجرا، شعر، مکتال، آواز کودکان، امام خوانی، اشقیا و انواع مختلف صدا موسیقی حضور جدی دارد. Taizia در زمان آغاز به کار خود به عنوان یک هنر مدرن شناخته شد و پایه و اساس زیرساخت هنر اپرا در ایتالیا شد.
این کارشناس موسیقی تصریح کرد: هنر تعزیه حرکتی نمادین و اجرای موسیقایی است که واقعه عاشورا و وقایع تاریخی سال ۶۱ هجری قمری در سرزمین نینوا را روایت می کند که در آن نوای طبل و شیپور و قرائت می شود. نقش آفرینی و خوانندگان خبره در گروه های سنتی مختلف برجسته می شود. این هنر به عنوان یک هنر تأثیرگذار و یک رسانه برتر شناخته می شود و موسیقی آن همچنان حرف اول را در ژانر مذهبی به ویژه در فرهنگ عاشورایی می زند.
ما مجاز به ابتکار در کارهای موسیقی مذهبی نیستیم
مهدوی درباره وضعیت موسیقی آئینی گفت: پس از انقلاب اسلامی و دوران هشت سال جنگ تحمیلی تا پایان دهه ۶۰ این نوع موسیقی در مسیر خوبی قرار دارد و از نیمه دوم دهه ۷۰ به بعد با نگاه غلط همراه با توسعه فضاهای مجازی در زمینه های مختلف، شرایط در خصوص مسائل فرهنگی، زبان فارسی، ارزش ها و آیین ها تغییر می کند و به راحتی نمی توان ریشه ها و اصالت ها را دید و شنید.
وی افزود: نسل جدید در عرصه موسیقی مذهبی به فعالیت خود ادامه می دهد و شاهد تولید آثار درخشانی در این زمینه هستیم، اما کمیت و کیفیت آنها با آثار بیراهه ها، تصنیف های نادرست و تلفیق هایی مقایسه می شود. آزمون و خطا انجام دهید.” . این آزمون ها و خطاهای ناشی از تجددگرایی، انسان را از عرصه اصلی، مقدس، معنوی و عرفانی فرهنگ عاشورا و فلسفه وجودی عزاداری دور می کند.
این استاد دانشگاه فرهنگیان و سوره تاکید کرد: ما اجازه نداریم با جذب مخاطب و گوش بیشتر از نوجوانان و نسل های جوان، شاید از نظر فنی، اما از نظر محتوایی، ابتکاری در آثار موسیقی مذهبی داشته باشیم. در فرهنگ روایی آزادگی و حکمت مکتب امام حسین(ع) خللی ایجاد شده است.
هنر عاشورا دارای قداست و چارچوب است
مهدوی تصریح کرد: در واقعه عاشورا امام حسین (علیه السلام) اهل بیت و یاران خود را برای مقابله با ظلم به میدان آورد، ۷۲ نفر از یاران امام حسین (علیه السلام) در این حادثه به شهادت رسیدند که عبارت «کل یوم الله» عاشورا و کل ارض کربلا» (همه ایام عاشورا و همه زمین ها کربلاست) یعنی عاشورا یک واقعه ۱۰ روزه نیست، این واقعه مال ۳۶۵ روز است که به ما اخلاق و آزادگی می آموزد.
وی بیان کرد: با هیچ هنر و حرکتی نمی توان واقعه عاشورا را بازگو و روایت کرد، زیرا این عرصه مقدس است و باید چارچوب ها را رعایت کرد، اما متأسفانه از دهه ۸۰ به بعد تحولاتی در عرصه موسیقی آئینی در حال رخ دادن است که این تحولات در حال انجام است. برخی از علما انتقاد دارند. مواردی وجود دارند که نیاز به آسیب شناسی جدی دارند. خوب است قاریان، تسبیح خوانان، قاریان و خوانندگان ضمن توجه به این حوزه، با تاریخ اسلام بیشتر آشنا شوند، به جستجوی مقاتل بپردازند و از هیچ گونه موسیقی استفاده نکنند.
موسیقی مذهبی نیاز به مراقبت دارد
مهدوی افزود: در کتاب «تاریخ موسیقی ایران» روح الله خالقی آمده است که استاد موسیقی ایران ابوالحسن صبا در دهه اول محرم کلاس های درس خود را تعطیل کرد و به شاگردانش گفت که پای منبر بنشینند، قاریان. و قاریان اهل بیت (علیهم السلام). و به سخنانشان گوش می دهند و ملودی هایشان را می گیرند و به نفع موسیقی دستگاهی و ملی ایران می سازند، ترانه، ترانه و تصنیف می سازند، اما اکنون این روند برعکس شده است، مداحان به موسیقی هایی که عموماً نامناسب و شعری است گوش می دهند. منقبت و روضه خوب را پای این نوع موسیقی می گذارند که سنت با فرهنگ عاشورایی ندارد و این قسمت آسیب می بیند، موسیقی مذهبی نیاز به دقت بیشتری دارد.
این پژوهشگر موسیقی با اشاره به تولید آثار موسیقایی مذهبی و محرم در طول تاریخ موسیقی کشور تصریح کرد: قبل از انقلاب اسلامی هنرمندان و نمونه های بسیار خوبی مانند سید جواد ذبیحی در عرصه موسیقی آئینی فعالیت داشتند. ذبیحی در مداحی شاهکار و نابغه بود و آثارش نه تنها در دهه اول محرم همیشه از رادیو پخش می شد.
مهدوی بیان کرد: پس از انقلاب اسلامی در دهه ۶۰ صدها ساعت موسیقی مذهبی مرتبط با فرهنگ شهادت، عاشورا و سرزمین کربلا تولید شد و آثار زیادی در دوران دفاع مقدس از رادیو و تلویزیون پخش شد. رزمندگان را هیجان زده کنید
عدم پخش آثار خوب موسیقی مذهبی از رسانه ها
این مدرس و نوازنده سنتوری افزود: در دهه ۶۰ و ۷۰ آثار درخشانی چون «نی نوا» از حسین علیزاده، «کسوف (روایت موسیقایی عاشورا)» از محمدسعید شریفیان، «وداع» با آهنگسازی سیدمحمد میرزمانی و خوانندگی. سید حسام الدین سراج منتشر شد. در طول سال مدیریت مرکز موسیقی حوزه هنری، ۲۰ ساعت آثار مختلف در حوزه موسیقی مذهبی و عاشورایی از جمله «عطش و آتش» به آهنگسازی سید محمد میرزمانی و خوانندگی صادق آهنگران، «هفتاد و دو» به آهنگسازی رسول رسولی و خوانندگی مرتضی حیدری آل کثیر و مهدی المومن به زبان های فارسی و عربی و «ذبح نور» با آهنگسازی و ترانه سید عبدالرضا موسوی طبری با بهره مندی از موسیقی نواحی منتشر شد.
مهدوی تصریح کرد: همچنین آلبوم های «ماجرای کربلا» به آهنگسازی قاسم مطهری و داود ورزیده و خوانندگی قاسم مطهری، «شعار شیعه» به آهنگسازی امید فتح اللهی و خوانندگی حامد رضوانفر و رضا رفیعی، «دلان خونین» با حضور نوحه خوانی حسین بابایی مشگین به خوانندگی عباس و فرهاد کیامری، «ماه ماه» به آهنگسازی حمیدرضا صدری و خوانندگی امیرحسین مدرس، «سر به نی» با آهنگسازی شهرام صالحی و خوانندگی حسین علیشاپور و علیرضا فتحی پور آهنگسازی فردین کریم خاوری و خوانندگی علیرضا افتخاری از دیگر آثار منتشر شده در دوره مدیریت مرکز موسیقی حوزه هنری است.
وی بیان کرد: با این وجود آثار خوب و زیبایی در حوزه موسیقی مذهبی به صورت عمومی از رسانه ها، صدا و سیما پخش نمی شود و این آثار در حد لوح های فشرده با تیراژ ۱۰ هزار نفر باقی مانده و به ندرت در قالب ارکستر اجرا می شوند. به عموم مردم. برنامه سازان و تهیه کنندگان برای اینکه بتوانند از آنها بهره ببرند باید حسن سلیقه خود را نشان دهند و این آثار را از آرشیو استخراج کرده و در کنار سایر آثار ارائه شده در رسانه ها پخش کنند تا شاهد ارتقای سطح شنیداری در موسیقی مذهبی باشیم.
تغییر ذائقه مخاطب برای بهره مندی از موسیقی مذهبی
این منتقد هنری درباره تغییر ذائقه مخاطب برای بهره مندی از موسیقی مذهبی اظهار داشت: باید این سوال مطرح شود که کجا و چه کسانی ذائقه مخاطب را تغییر دادند؟ شما نمی توانید در مقابل انتخاب مخاطب بایستید، او باید انتخاب کند، اما وقتی صدا و سیما مصداق است، موسیقی مذهبی نمی زند، مخاطب نمونه های خوبی نمی شنود، طبیعتاً فکر می کند که این آثار تنها آثاری هستند که در در حوزه موسیقی مذهبی به آنها مراجعه می کنند، این گونه آثار را جایز می دانند و در نهایت مخاطب به نمونه های سطح پایین و متوسط گوش می دهد. به پایین عادت می کند.
مهدوی گفت: اگر صدا و سیما نمونه های خوب و ناب پخش کند، گوش مخاطب به مثال های خوب با کلام و بی کلام عادت می کند. چرا «نی نوا» حسین علیزاده پس از ۴۵ سال همچنان شنیدنی است؟ با توجه به اینکه در مناسبت های مختلف از آن استفاده می کردند، مردم آن را پذیرفتند و زیاد از کلمات پیروی نمی کنند.
وی افزود: شایسته است مسئولان بالادستی، مدیران فرهنگی و صدا و سیما رویکردهای خود را اصلاح و بازنگری کنند، همانطور که اتفاقات ناگواری برای زبان فارسی رخ داده و رسانه ملی در تلاش است تا زبان فارسی را از غیرمعمول ها حفظ کند. سخنان فارسی مدیران و وزرا». و در برنامه خبری دلالان را ذکر کرده و کلمات مناسب فارسی را جایگزین آنها کنید. چون زبان زیبایی داریم که باید آن را حفظ کنیم وگرنه زبانمان از بین می رود و چندفرهنگی و چند زبانه می شویم، این روند باید در حوزه موسیقی مذهبی هم اتفاق بیفتد.
این پژوهشگر موسیقی خاطرنشان کرد: اگر رسانه ملی تصمیم بگیرد نمونه های نامناسب موسیقی مذهبی را کنار بگذارد و نمونه های خوبی در این زمینه پخش کند، مردم کم کم به این آثار عادت می کنند. این یک موضوع روانی و علمی است. هر چه می شنود بیشتر می بیند، می پذیرد و گوش می دهد، برایش آشناتر است و به دنبال آن می گردد.
منبع: سایت خبری هنرآنلاین