پزشکیان با سازهای ناکوک با «وفاق» چه می‌کند؟
«وفاق» در فرهنگ دهخدا به معنای «موافقت، سازگاری، همدلی و هماهنگی» است. انتخاب نام «دولت وفاق ملی» برای دولت چهاردهم از سوی «مسعود پزشکیان» بازتاب‌دهنده خواست او مبنی بر ایجاد فضای همدلی و هماهنگی میان جریان‌های سیاسی مختلف است. این نام‌گذاری تلاش برای حل مسائل کشور از طریق تعامل و همکاری جناح‌های گوناگون را به تصویر می‌کشد.
اراده وفاق در حالی شکل گرفته که صاحب‌نظران، کارشناسان و حتی تصمیم‌سازان حوزه‌های مختلف به‌ویژه اقتصاد، بارها درباره وقوع بحران‌های فرهنگی-مدنی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حتی سیاسی-امنیتی هشدار داده‌اند و راه‌حل‌هایی هم ارائه کرده‌اند؛ راه‌حل‌هایی که عملیاتی شدن بسیاری از آنها جز از مسیر همراهی جریانات مختلف سیاسی و نهادهای حاکمیتی میسر نیست.
انصاری: وفاقی که منافع مملکت، حقوق عموم مردم و رای‌دهندگان را پاسداری کند مطلوب و پذیرفته است اما وفاقی که بنا باشد صرفا میز و صندلی و موقعیت اشخاص را حفظ کند قطعا مذموم است و نامش هر چه باشد دیگر وفاق نیست
در چنین شرایطی، برخی تلاش دارند با ایجاد فضایی منفی و مخالف‌خوانی‌های مخرب، دولت را تضعیف کنند. دامنه این اقدامات از حیطه دولت فراتر رفته و بر مبنای انگیزه‌های گوناگون سیاسی یا اقتصادی سران سایر قوا را نیز در قالب موضع‌گیری‌های رادیکال، تجمع‌های کم‌شمار اما پرهیاهو، فضاسازی‌های رسانه‌ای و … هدف قرار داده است.
با توجه به وقایع اخیر سیاسی، پژوهشگر ایرنا گفت‌وگوهایی با «غلامرضا انصاری» نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و عضو پیشین شورای شهر تهران و «نیکنام ارشدنیا» کارشناس مسائل سیاسی درباره چالش‌های پیش روی وفاق سیاسی داشته که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
پزشکیان رهبر ارکستری است که باید مراقب سازهای ناکوک آن باشد
به گفته نماینده مشهد در دوره چهارم مجلس، در شرایط فعلی برخی از افراد مخالف آقای پزشکیان که در انتخابات نیز با تابلو با او مخالفت می‌کردند، هنوز در همان مسیر مخالفت قرار دارند. این افراد در شرایط فعلی به دنبال زمین زدن دولت هستند. البته ناگفته نماند که برخی از همین افراد هنوز سر کار هستند. مدتی بعد ما انتخابات شوراها را داریم حال آن که برخی از مدیران در شهرستان‌ها از این دلواپسانند که چطور می‌توان مردم را راضی کرد که پای صندوق رای بیایند.
«آقای پزشکیان با شعار وفاق کارش را آغاز کرد. از دید بسیاری رئیس دولت متاسفانه به جای وفاق با ملت و اکثریت رأی‌دهندگان به ایشان، تقسیم قدرت با مخالفان و رقبای انتخاباتی و مسببین وضعیت تأسف‌بار فعلی را در پیش گرفت و یک شرکت سهامی به نام وفاق تشکیل داده که سهام عمده این شرکت متعلق به رقبای او است. این افراد همان کسانی هستند که مردم در انتخابات به آنها «نه» گفتند؛ همین افراد که در شرایط حاضر بسیاری از پست‌های مدیریتی را نیز هنوز در دست دارند و استراتژی و توانمندی لازم برای حل مشکلات کشور را ندارند.»
وی می‌افزاید: باید توجه داشت که وفاقی که منافع مملکت، حقوق عموم مردم و رای‌دهندگان را پاسداری کند مطلوب و پذیرفته است اما وفاقی که بنا باشد صرفا میز و صندلی و موقعیت اشخاص را حفظ کند قطعا مذموم است و نامش هر چه باشد دیگر وفاق نیست!
انصاری: افرادی بودند که به پزشکیان رای نداده‌اند و رسما علیه او فعالیت کرده‌اند اما امروز در پست‌های مدیریتی حضور دارند. این مانند ساز ناکوکی است که از رهبری ارکستر دستور نمی‌گیرد. لذا معلوم نیست که نتیجه آن چه شود
عضو شورای مرکزی «انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران» نقش رئیس‌جمهور در یک دولت را به رهبر ارکستر سمفونیک تشبیه کرده و اظهار می‌دارد: وظیفه رهبر ارکستر سمفونیک این است که در وهله اول همه سازها کوک باشد، در وهله دوم تمام سازها متوجه دستور رهبری باشد که بتواند یک موسیقی هماهنگ نواخته شود. آقای پزشکیان چنین وظیفه‌ای دارد آن هم در شرایطی که افرادی بودند که به او رای نداده‌اند و رسماً علیه او فعالیت کرده‌اند اما امروز در پست‌های مدیریتی حضور دارند. این مانند ساز ناکوکی است که از رهبری ارکستر دستور نمی‌گیرد. لذا معلوم نیست که نتیجه آن چه شود.
رئیس‌جمهور باید شجاعت و صداقتش را به بدنه دولت تزریق کند
به گفته انصاری، کشور غرق در بحران‌های گوناگون اقتصادی و اجتماعی و ناترازی در همه حوزه‌ها و زندگی مردم است و با مشکلات عدیده بین‌المللی از جمله تحریم و لیست سیاه اف ای تی اف و نیز مسائل و تهدیدات منطقه‌ای و بین‌المللی روبرو است. در چنین شرایطی و با چنین مشکلاتی، راه یافته‌ای به مجلس که با رأی حداقلی مردم روی کارآمده، طرح سوال و استیضاح چند وزیر کلیدی دولت را در دستور خود قرار داده‌است. چنین کارهای چیزی جز مخالفت و زمین زدن دولت در شرایط فعلی نیست.
عضو پیشین شورای شهر تهران تصریح می‌کند: آقای پزشکیان صداقت دارد، فرد سالمی است و دلسوز منافع مردم است و می‌خواهد کار کند و سابقه او چنین ویژگی‌هایی را نشان می‌دهد. آقای پزشکیان در شعارهای انتخاباتی خود نیز پیروی و تابعیت از رهبری را در دستور کار خود قرار داده بود لذا با همان شعار می‌تواند بازسازی جدی در بدنه و درون دولت انجام دهد. آقای پزشکیان باید شجاعت و جسارتی که خودش دارد در بدنه دولت تزریق کند و کابینه‌ای هماهنگ سامان دهد تا بتواند با شرایط موجود حداقل‌ها را برای کشور تامین کند. بنابراین کابینه کارآمد، افراد متخصص، پاکدست و معتقد و ملتزم به نظام می‌تواند با بالا بردن بهره‌وری، کوچک‌سازی دولت و تدبیرات مدیریتی و تخصصی، حداقل بخشی از مشکلات مردم را با همین شرایط تحریم حل کند.
باید مشخص شود جریان مقابل دولت چه ایده عملیاتی برای برون‌رفت از مشکلاتی مانند ناترازی انرژی، تورم و بیکاری دارند
ارشدنیا در موضوع مدیریت سیاست داخلی این گزاره را مطرح می‌کند که اجماع داخلی بر سر موضوعات کلان و راهبردی مقدمه و پیش‌شرط هر گونه استراتژی برای توسعه‌یافتگی است؛ «به تعبیری روشن‌تر تا زمانی که نخبگان عملی و فکری در یک نظام سیاسی به اجماع داخلی برای مسیر ثبات سیاسی و اقتصادی دست نیابند، اختلاف و به تبع آن عقب ماندن از قافله پیشرفت نصیب آن جامعه خواهد شد. طرح این بحث از آن رو مورد اهمیت دارد که کلیدواژه و گفتمان اصلی آقای دکتر پزشکیان روی موضوع اجماع‌سازی داخلی برای نیل به توسعه مطلوب اقتصادی و تجاری است. بر همین اساس موضوع تقابل داخلی با گفتمان دکتر پزشکیان باید در یک چنین منظومه فکری و سیاسی ارزیابی و تحلیل شود.»
این کارشناس مسائل سیاسی می‌گوید: باید به طور دقیق‌تر مشخص شود که جریان مقابل دولت چه راهکار و ایده عملیاتی برای برون‌رفت از وضعیت اقتصادی کشور اعم از ناترازی انرژی، مشکلات اقتصادی، تورم و بیکاری در جامعه دارد. بر همین اساس باید به این موضوع توجه شود که دغدغه‌های دولت اعم از رفع ناترازی‌های انرژی، توسعه مناطق محروم کشور، گره‌گشایی در روابط خارجی و بهبود مناسبات بین‌المللی برخاسته از واقعیت‌ها و ضرورت‌های اقتصادی و سیاسی جامعه است و در این بستر این رسالت بر دوش جریان‌ها و گروه‌های دغدغه‌مند به توسعه و اعتلای کشور قرار دارد که به سهم خود یاریگر دولت در رفع مشکلات و افق‌گشایی در روابط خارجی کشور باشند.
ارشدنیا: بنای گفتمانی دولت چهاردهم بر تعامل و استفاده حداکثری از همه جریان‌های رسمی قدرت به منظور پیشبرد مسائل توسعه کشور و عبور از تنگناهای اقتصادی است. این موضوع در انتخاب اعضای کابینه دولت و تا حدودی در انتخاب استانداران دیده شد
هم‌صدایی می‌تواند کشور را از وضعیت تحریمی نجات دهد
ارشدنیا با اشاره به وضعیت کنونی کشور و منطقه ادامه می‌دهد: نباید از نظر دور داشت که توسعه یک مفهوم بین‌المللی است و تجربه توسعه‌یافتگی در شرق آسیا و سایر مناطق دنیا گویای این واقعیت راهبردی است که بدون داشتن مناسبات بین‌المللی امکان دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی مطلوب میسر نیست. موضوع تاکید رئیس جمهور محترم کشور بر تعامل و رفع تحریم‌ها و تکیه بر ابزار گفتگو و دیپلماسی را باید در یک چنین بستر فکری و گفتمانی تحلیل کرد.
«به صورت ملموس باید گفت که در همین موضوع رفع ناترازی‌های انرژی کشور راهکار در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و استفاده از دانش‌های نوین در تقویت شبکه انرژی‌های تجدیدپذیر(بادی و خورشیدی) و از همه مهم‌تر جذب سرمایه‌گذاری برای استخراج و بهره‌ور منابع نفت و گاز کشور است. راهکار جذب سرمایه‌گذاری خارجی عبور از بن بست تحریم‌های ظالمانه است و در این بستر اجماع داخلی و یک‌صدایی نسبت به موضوع رفع تحریم‌ها بی‌گمان می‌تواند کشور را از این شرایط تحریمی نجات و مسیر را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی فراهم سازد.»
این کارشناس مسائل سیاسی به گفتمان دولت چهاردهم در مواجهه با گروه‌ها و جریانات سیاسی مختلف اشاره و تصریح می‌کند: بنای گفتمانی دولت چهاردهم بر تعامل و استفاده حداکثری از همه جریان‌های رسمی قدرت به منظور پیشبرد مسائل توسعه کشور و عبور از تنگناها و دشواری‌های اقتصادی است. این موضوع در انتخاب اعضای کابینه دولت و تا حدودی در انتخاب استانداران دیده شد. نگاه و باور دولت و شخص رئیس جمهور محترم کشور هم بر این مبنا است که علت‌العلل مسائل و مشکلات کشور در اختلافات داخلی و فقدان نگاه و بینش واحد توسعه‌ای است و اینکه باید جریان‌های داخلی قدرت بر سر مسائل راهبردی و توسعه‌ای کشور به اجماع نهایی برسند و از همین اجماع داخلی توسعه اقتصادی پدید می‌آید.
ارشدنیا: خروجی وفاق ملی باید به تنش‌زدایی در روابط با قدرت‌های غربی منتهی شود و نیز رفع تحریم‌های ظالمانه
وفاق ملی باید به اعتلای اقتصادی کشور و رفع مشکلات مردم منجر شود
«موضوع وفاق ملی در واقع به تعبیری اجماع‌سازی داخلی گروه‌های قدرت بر سر توسعه و حل مشکلات کشور است. طبیعی است که این نگاه و بینش صحیح وقتی به ثمر می‌نشیند که گروه‌های قدرت به رویکرد دولت چهاردهم نگاه همدلانه داشته و بستر را برای بارور شدن فضای اجماع‌سازی داخلی فراهم سازند. با این نگاه، موضوع طرح استیضاح وزرا و برخی رفتارهای انتقادی نسبت به دولت به نوعی این پیام را به جامعه و افکار عمومی داخلی منتقل می‌سازد که برخلاف گفتمان و تلاش دولت برخی از جریان‌های قدرت به باور و ایمان لازم جهت همراهی با دولت در عبور از مشکلات و چالش‌های اقتصادی نرسیده‌اند. بر همین اساس این انتظار وجود دارد که همه جریان‌های قدرت با درک شرایط خطیر کشور و محیط پیرامونی به سهم خود یاریگر دولت در عبور از مشکلات اقتصادی و معیشتی باشند.»
این کارشناس سیاسی در پایان می‌گوید: در نظر داشته باشیم که خروجی وفاق ملی باید به تنش‌زدایی در روابط با قدرت‌های غربی منتهی شود و نیز رفع تحریم‌های ظالمانه. باید با ابزار و راهبرد وفاق ملی به راهبرد عالی‌تر دستیابی به توسعه اقتصادی از رهگذر تنظیم تعاملات صحیح و متوازن در روابط بین‌الملل برسیم و با توازن‌بخشی به روابط خارجی از همه ظرفیت‌های بزرگ برای اعتلای اقتصادی کشور بهره بگیریم. اخیرا براساس گزارش‌های معتبر منتشر شده، هند بیشترین رشد اقتصادی و بالای ۴ درصد را در سال میلادی و در میان اقتصادهای بزرگ جهانی پیش رو خواهد داشت. حال نباید به این موضوع توجه کرد که چگونه می‌توان از موضوع رشد اقتصادی هند با توجه به علائق این کشور به سرمایه‌گذاری در ایران به خصوص در بندر اقیانوسی چابهار و منطقه مکران بهره گرفت؟ بی گمان دستیابی و حصول این امر در تنظیم و توازن‌بخشی به روابط خارجی و نگاه اقتصادی به سیاست خارجی است که این مسائل در گروی شکل‌گیری اراده‌ای مشترک بین جریانات سیاسی است.
منبع : ایرنا
