چگونه «حسادت هدف» ما را گمراه میکند؟ – کلینیک روانشناسی آوان
نکات کلیدی این مقاله:
- این اشتباه است که بدون در نظر گرفتن واقعیت خود، مسیر زندگی دیگران را آرزو کنیم.
- پشت صحنه گل سال ها تلاش، رنج، بلاتکلیفی و لحظات سردرگمی است.
- هر انسانی ظرفیت منحصر به فردی برای ساختن زندگی معنادار خود دارد.
کلینیک روانشناسی و مشاوره ایوان – در دنیای امروز واژه هایی مانند «هدف»، «ماموریت زندگی»، «معنا» و «موفقیت» بیش از هر زمان دیگری در گفت و گوها حضور دارند. شبکههای اجتماعی، کتابهای انگیزشی و غیره ما را با انبوهی از مدلهای ظاهراً الهامبخش روبرو میکنند. افرادی که مسیرشان روشن، هدفشان روشن و دستاوردهایشان چشمگیر است. اما در پس این الهامات، دامی پنهان است. “حسادت هدف”؛ حالتی که در آن به جای کشف مسیر واقعی و فردی خود، مشتاقانه برای بازتولید زندگی دیگران می دویم.
حسادت به هدف زمانی اتفاق میافتد که تصور کنیم هدف یا مأموریت شخص دیگری در زندگی ارزشمندتر، جذابتر یا معتبرتر از هدف بالقوه خودمان است. گویی معنا ارزشی است که باید از دیگران به عاریت گرفته شود، نه ارزشی که باید کشف و خلق شود. در این مقاله، بررسی میکنیم که چرا حسادت پدیدهای خطرناک است، چگونه ما را از مسیر خارج میکند و چگونه میتوانیم با ساختن معنای شخصی، زندگی معتبرتری ایجاد کنیم.
ریشه های شکل گیری حسادت هدف
الف. فرهنگ مقایسه مداوم: پلتفرم های دیجیتال زندگی دیگران را به ویترینی دائمی تبدیل کرده اند. ما بهترین لحظات، موفقترین پروژهها، الهامبخشترین سخنرانیها و جسورانهترین اهداف را میبینیم و ناخواسته این تصور را به ما دست میدهد که «دیگران هدف بزرگتری دارند». آنچه ما نمی بینیم، فرآیندهای پشت پرده، تردیدها، شکست ها و آزمون ها و خطاهای طولانی همین افراد است.
ب فشار اجتماعی برای داشتن یک هدف “بزرگ”.: امروزه داشتن یک هدف کوچک و منعطف کمتر پذیرفته شده است. بسیاری از ما احساس می کنیم که اگر هدف ما “تغییر جهان” یا “ساختن چیزهای بزرگ” نباشد، بی ارزش است. این فشار فرهنگی باعث می شود که اهداف ساده اما واقعی خود را بی اهمیت بدانیم.
ص ـ اعتقاد کاذب به وجود هدف واحد و مشخص: یکی از اشتباهات رایج این باور است که هر انسانی تنها یک «هدف خاص» دارد که باید آن را بیابد. گویی معنا گنج پنهانی است. در حالی که هدف اغلب ساخته می شود، پیدا نمی شود. این دیدگاه خشک و مطلق گرایانه ما را مستعد حسادت به اهداف دیگران می کند.
چرا حسادت یک هدف گمراه کننده است؟
این اشتباه است که بدون در نظر گرفتن واقعیت خود، مسیر زندگی دیگران را آرزو کنیم. هدف یک هنرمند، یک دانشمند، یک فعال اجتماعی یا یک کارآفرین در چارچوب زندگی آنها تعریف می شود. تقلید از آنها بدون در نظر گرفتن استعدادها، ارزش ها، محدودیت ها و منابع خود نسخه ای بی ربط و بی اثر خواهد بود.
آنچه به نظر می رسد یک “هدف” است در واقع خروجی مجموعه ای از تجربیات، علایق، شکست ها، مهارت ها و فرصت های ویژه است. وقتی ما فقط نتیجه را می بینیم، این توهم ایجاد می کند که هدف آنها از ابتدا مشخص بوده است. در حالی که شکل گیری معنا فرآیندی پیچیده و تدریجی است. تمرکز بیش از حد بر مسیر دیگران ما را از مسائل اساسی زندگی منحرف می کند:
- واقعا برای چه چیزی ارزش قائل هستم؟
- چه نوع فعالیت هایی برای من رضایت بخش است؟
- استعدادهای من در کدام جهت نمایان می شود؟
- چه سبک زندگی متناسب با شخصیت من است؟
تا زمانی که به این سوالات پاسخ داده نشود، هر هدفی (حتی اگر عالی باشد) سطحی و بی ریشه خواهد بود.
وقتی هدف خود را از بیرون قرض می گیریم، حتی اگر به آن برسیم، هیچ تجربه ای از رضایت درونی وجود ندارد. زیرا هدف باید با ارزش ها و نیازهای درونی ما سازگار باشد. تقلید از مأموریت دیگران ما را در چرخه ای بی پایان از تلاش بی معنی قرار می دهد. (مقاله پیشنهاد می شود تفاوت بین کمال گرایی و تلاش سالم بخوانید.)
چگونه می توانیم حسادت هدف را از بین ببریم؟
۱. به تفاوت های فردی احترام بگذارید: هر انسانی ترکیبی کامل از استعدادها، ضعف ها، تاریخچه زندگی، شرایط خانوادگی، ارزش های شخصی و علایق منحصر به فرد است. بنابراین منطقی است که اهداف هرکس متفاوت باشد. پذیرش این تفاوت ها اولین قدم برای رهایی از حسادت هدف است.
۲. ارزش های خود را شناسایی کنید: هدف زمانی واقعی است که با ارزش های ما سازگار باشد. ارزش ها چیزهایی هستند که حتی بدون دیده شدن، بدون اعتبار اجتماعی و بدون دریافت تشویق از دنیای بیرون برای ما مهم هستند:
مانند آزادی، خانواده، رشد، خلاقیت، امنیت، کمک به دیگران، یادگیری، آرامش، استقلال مالی و غیره.
درک ارزش ها به ما نشان می دهد که چه چیزی را باید دنبال کنیم، نه آنچه را که دیگران برای آن ارزش قائل هستند.
۳. بیایید از کوچک شروع کنیم: هدف واقعی لزوما شکوهمند نیست. گاهی معنای زندگی در ساختن اهداف کوچک اما مستمر و منطبق با ارزش های فردی شکل می گیرد. معنای واقعی را می توان در کار روزانه، تربیت کودک، کمک به دیگران، یادگیری یک مهارت کوچک یا حتی ایجاد تعادل در زندگی شخصی یافت.
۴. بیشتر به فرآیند توجه کنید تا نتیجه: وقتی هدفی را تقلید می کنیم که متعلق به خودمان نیست، فقط نتیجه آن هدف ما را جذب می کند. اما وقتی هدفی واقعی داشته باشیم، خود فرآیند برای ما معنادار می شود. شادی، انگیزه و انرژی ما در طول مسیر جریان دارد، نه فقط در پایان.
۵. خود را از معیارهای آرمان گرایانه رها کنیم: هیچکس “هدف کامل” ندارد. مسیر هر انسانی پر از توقف، تردید، چرخش و تغییر است. بسیاری از موفقیت ها و دستاوردهای بزرگ در جهان حاصل مسیرهای غیرخطی و تصادفی است. قبول اینکه ما هم حق داریم مسیرمان را تغییر دهیم، فشار داخلی را کاهش می دهد. (مقاله پیشنهاد می شود چگونه ارزش های خود را بدانیم؟ بخوانید.)
۴. چگونه هدف اصلی خود را ایجاد کنیم؟
- گوش دادن به تجربیات و احساسات خود: معنا از درون ایجاد می شود. مشاهده فعالیت هایی که شما را سرزنده، مشتاق یا آرام می کند، سرنخ هایی به شما می دهد.
- آزمون و خطا: هدف را در خلوت ذهن نمی توان یافت; باید تجربه کرد. با آزمایش نقشها، فعالیتها و مسیرهای مختلف، میتوانیم متوجه شویم که چه هدفی برای ما مناسب است.
- ساختن یک روایت شخصی: بسیاری از مردم وقتی به گذشته خود نگاه می کنند، الگوهایی را می یابند که تا آن زمان ندیده بودند. روایت زندگی (یعنی درک چگونگی ارتباط رویدادهای مختلف) به ساختن هدف کمک می کند.
- پذیرفتن اینکه هدف ثابت نیست: هیچ قانونی وجود ندارد که بگوید یک هدف باید تا آخر عمر ثابت بماند. انسان ها رشد می کنند، یاد می گیرند و تغییر می کنند. بنابراین، اهداف نیز باید انعطاف پذیر باشند.
معنای زندگی ساخته شده است، نه ارثی
پشت صحنه گل سال ها تلاش، رنج، بلاتکلیفی و لحظات سردرگمی است. وقتی فقط تجلی بیرونی اهداف دیگران را می بینیم، فکر می کنیم که باید یکباره هدف بزرگی را پیدا کنیم. اما حقیقت این است که معنا ساخته می شود; در انتخاب های کوچک، در عادات روزانه، در نوع روابطی که برقرار می کنیم و در فعالیت هایی که به آنها جان می دهیم.
حسادت هدف ما را فریب می دهد. زیرا به ما می گوید که معنای زندگی دیگران بیشتر از معنای زندگی ماست. اما معنا اندازه ندارد. معنا محصول صداقت است نه محصول مقایسه. (مقاله پیشنهاد می شود قوانینی برای تعریف هدف و معنای زندگی بخوانید.)
از تقلید تا اصالت
زندگی دیگران می تواند الهام بخش باشد، اما الهام اگر با تقلید اشتباه گرفته شود، می تواند ما را به بیراهه بکشاند. حسادت به هدف زمانی ناپدید می شود که متوجه شویم هر انسانی ظرفیت منحصر به فردی برای ساختن زندگی معنادار خود دارد. مهم نیست هدف ما چقدر بزرگ یا چشمگیر است. مهم این است که با ارزش ها، استعدادها و تجربیات ما هماهنگ باشد.
وقت آن است که به جای دنبال کردن اهداف دیگران، چراغ راه خود را روشن کنیم. هدف واقعی نه چیزی است که از دیگران به عاریت گرفته شده است و نه چیزی است که به زور پیدا شده است. هدف ساخته شده است؛ آرام، تدریجی و صادقانه.
پیشنهاد می شود که تست های شخصیت کلینیک روانشناسی ایوان که به صورت رایگان در اختیار شما قرار می گیرد برای شناخت و شناخت بیشتر خود از آن استفاده کنید.
مطالب مشابه:
منبع: کلینیک آوان
