کتاب «سیره و قیام زیدبن علی» ادای دین نویسنده به «زیدبن علی» بود

به گزارش ایرنا از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی، شانزدهمین نشست از سلسله نشست های «یکصد کتاب ماندگار قرن» با معرفی کتاب «زندگی و ظهور زید بن علی» به قلم. حسین کریمان نویسنده پژوهشگر تاریخ و تهران پژوهی با سخنرانی محمدکاظم رحمتی عضو هیئت علمی بنیاد دایره المعارف اسلامی و سید علی موسوی نژاد عضو هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

پژوهشگر تاریخ و دانشیار دانشگاه پیام نور حسین کریمان وی گفت: زنده یاد، پژوهشگر تاریخ و تهران، عالمی برجسته متولد سال ۱۲۹۷ از اهالی رودبار قصران شمیران در استان تهران بود. وی در زندگی پژوهشی خود آثار برجسته ای در زمینه پژوهش های تاریخی از خود به جای گذاشته است و کتاب «زندگی و قیام زید بن علی» از مهم ترین آثار وی است و این کتاب به عنوان اثر برتر چهارم برگزیده شد. جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران.

مجتبی سلطانی احمدی وی ادامه داد: علاوه بر تألیفات وی در حوزه تهران شناسی، آثار وی در حوزه معارف اسلامی و شیعه نیز ستودنی است. تألیف کتاب «سیره و قیام زید بن علی» از ادای احترام این محقق به زید بن علی بوده است. این کتاب در ۳ فصل و هر فصل در چهار فصل نوشته شده است. فصل اول، شرح اوضاع و دیدگاههای مختلف درباره زید بن علی است. فصل دوم به شرح اخبار نادرست و گزارش هایی که به او رسیده است و فصل سوم به بیان قیام و شرایط و دلایل قیام می پردازد و در پایان درباره فرقه زیدی و مبانی آن نوشته است.

دبیر این نشست با اشاره به دیدگاه های متفاوت درباره شخصیت زید بن علی در اشارات تاریخی، گفت: شخصیت زید بسیار مطرح است و در منابع سلطنتی و تاریخی دیدگاه های مختلفی درباره شخصیت زید وجود دارد. او به نوعی برجسته ترین چهره سلاله است. زید شهید آیت الله بود سید ابراهیم رئیسی این بود که از سادات حسینی از طرف مادر و پدرش و از نسب زید بن علی بود.

این کتاب یکی از بهترین آثار قابل استناد است

یکی از اعضای هیات علمی بنیاد دایره المعارف اسلامی در ادامه این نشست به عنوان کارشناس که تالیف کتاب ها و مقالات متعددی در زمینه تاریخ زیدیه می باشد. وی بیان کرد: وجود این کتاب از زوایای مختلفی قابل بحث است. زیرا این کتاب در زمان نگارش با وجود کمبود منابع در داخل کشور و دسترسی محدود به منابع خارج از کشور، جزو بهترین آثاری است که درباره قیام زید نوشته شده است.

محمدکاظم رحمتی وی ادامه داد: کریمان از نظر توجه، تسلط بر نثر و ادبیات عربی سرآمد بوده و ترجمه های بسیار خوبی در این زمینه ارائه کرده است، اما محدودیت دسترسی به منابع باعث معرفی زید بن علی و قیام او در این کتاب شده است. در برخی از قسمت ها، کاستی هایی در توضیحات وجود دارد. و گسترش داشته باشند.

وی افزود: نکته دیگر این است که زیدیه از معدود فرقه های اسلام است که تا همین اواخر به صنعت نشر دسترسی نداشتند و همه این امور زیر نظر سلاطین بود و طبیعی است که کمبود وجود داشت. منابع و مسلماً اگر مرحوم کریمان به منابع دسترسی داشت، با توجه به تسلط ایشان بر زبان و ادبیات عرب، کتاب بهتری تولید می شد، اما به دلیل محدودیت در منابع، همچنان یکی از بهترین آثاری است که می تواند. مورد استناد قرار گیرد.

کتاب «سیره و قیام زید بن علی» در بافت تاریخی زمان خود پیشگام بود.

رحمتی با اشاره به پیشگام بودن این کتاب در زمینه پژوهش های تاریخی گفت: کتاب «زندگی و قیام زید بن علی» یکی از آثار مهم و پیشگام در بافت تاریخی زمان خود و بخش های مهمی بوده است. این کتاب همچنان قابل خواندن است و جزو منابع مستند محسوب می شود. . برخی از قسمت های کتاب با وجود اینکه برای خواننده امروزی قدیمی است، اما اگر در زمان نگارش آن مرور شود، کتاب ارزشمندی است.

این عضو هیات علمی بنیاد دایره المعارف و زید پزوه که نقش موثری در معرفی دانشجویان تاریخ به زید بن علی داشتند. وی گفت: ۶۱ سال پس از عاشورای حسینی و قیام تاریخی او، زید بن علی راه شهادت را زنده نگه داشت و در راه امر به معروف و نهی از منکر به مقابله با حکام بنی امیه قیام کرد و در ماه محرم به شهادت رسید.

کریمان در تبیین زبان و ادبیات فارسی کوشا بود

در ادامه این نشست یکی از اعضای هیات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم گفت: یکی از ویژگی های حسین کریمان همانطور که اشاره شد؛ این است که وی علاوه بر تسلط بر زبان و ادبیات عرب، در رشته زبان و ادبیات فارسی نیز اصیل بود و در تبیین زبان و ادبیات فارسی بسیار کوشا بود. و مناسب است نوع تاریخ کریمان در مدارس تدریس و تبیین شود. کریمان رساله دکتری خود را با عنوان «طبرسی و مجمع البیان» نوشته و در آن به اهمیت حضور تشیع در ری تا خراسان پرداخته است. اولین ظهور به نام یحیی زید از ری تا خراسان ثبت شده و در بلخ به شهادت رسید.

سید علی موسوی نژاد وی ادامه داد: متأسفانه در حوزه تحقیقات تاریخی از این زاویه به آن پرداخته نشده است و محققان و دانشجویان رشته تاریخ نمی دانند که نقاطی از ایران و همچنین شهری مانند تهران زیدی نشین بوده است. که شامل مناطقی مانند شهر ری می شود.» ، ونک، اوین، فرحزاد خاطرنشان کرد و کریمان به عنوان یک سند تاریخی به خوبی به این موضوع توجه کرده است. به همین دلیل کتاب «زندگی و قیام زید بن علی» از منظر کلامی و تاریخی اعتقادات کریمان است و این کتاب محصول زندگی و تلاش علمی کریمان است. متن کتاب بسیار محترمانه است و کریمان هرگاه نام زید را می آورد از عبارت حضرت استفاده می کند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: تلاش کریمان برای اصلاح اشتباهات موجود در منابع بسیار قابل تقدیر است. امروز زیدیه در قالب حوثی ها و تاکید آنها بر اشتراکات با جمهوری اسلامی ایران و حضورشان در بحث مقاومت به وضوح قابل مشاهده است.

در پایان این نشست کارشناسان به سوالات حضار پاسخ دادند.