کزازی: شمس مولانا را دگردیسی بخشید
تهران- ایرنا- میرجلال الدین کزازی با بیان اینکه شمس مولانا را متحول کرد، گفت: مولانا یک بار به خود بازگشت، اما مولانا دیگری بود، مولانا شده بود که نیروهای نهفته اش بیرون آمده بودند. اینها نیروهایی هستند که در همه ما وجود دارند اما همیشه پنهان می مانند.
به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، میرجلال الدین کزازی وی در نشست علمی شمس و مولانا که در روز دوشنبه ۲۶ دی ۱۴۰۳ در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد، گفت: صحبت از دو شخصیت شگفت انگیز، هرج و مرج فکری، در فرهنگ ایران، مولانا و شمس است. بارها از من سؤال شده است که شمس با مولانا چه کرد یا کدام یک از این دو بهتر از دیگری است؟ اینها سوالات اساسی هستند.
شمس و مولانا یکی بهانه دیگری است
این نویسنده پیشکسوت با اشاره به اینکه شمس و مولانا دو نفر هستند، ادامه داد: واقعاً می توان گفت این دو دو نیمه یک نفر هستند؟ اگر مولانا نبود شمسی ظهور نمی کرد و اگر شمس نبود مولانا نبود، ارتباط این دو نوع دیگر ارتباط است. یکی علت وجود دیگری است. بیهوده نیست که مولانا با دوری از شمس و جستجوی کوه و کوه گمشده خود آرامش خود را از دست می دهد. نیمی از او از او جدا شده است.
وی با اشاره به پیوند نازک و ناب شمس و مولانا تصریح کرد: برای این موضوع از نگارینه کمک گرفتم، گفتم مولانا دریای پهناوری بود اما سبز و آرام، بدون موج و نبض، شمس با این چه کرد. دریا؟ دریایی که حدش نامرئی است. شمس کرانه ای به بزرگی البرز در این دریا انداخت، دریا متلاطم و طوفانی بود، این دریا بعد از آن هرگز آرام نشد و همیشه تپش داشت و هنوز هم همینطور است. دریای مولانا در مثنوی و دیوان شمس تپنده است، هیچ دریایی جز دریای مولانا آن طوفان را تاب نمی آورد.
به قول کزازی، اگر آن خرس در هر دریایی می افتاد، آن را می شکست و نابود می کرد، فقط مولانا می توانست در برابر آن مقاومت کند. همچنین اگر دریا نبود از خورشید چیزی نمی آمد. برای همین می گویم یکی بهانه است برای دیگری.
مولانا آیینه شمس شد
کزازی با بیان اینکه رابطه شمس و مولانا فراز و نشیب هایی داشته است، ادامه داد: این رابطه به قدری تعجب آور است که افراد زیادی سعی در گزارش آن و افشای راز آن داشتند و گاه به دلیل عدم آشنایی با مولانا گزارش های بی اساس می دادند. دنیای شمس و مولانا بیهوده و خشمگین است. مولانا در شمس به خود می بالید، شمس قوای درونی و آثار منحصر به فرد خود را در مولانا آشکار کرد، مولانا آیینه شمس شد.
مولانا در شمس به خود می بالید، شمس نیز در مولانا قوای درونی و آثار منحصر به فرد خود را آشکار کرد
به گفته این نویسنده، در مکاتب درویشی خداجویی که می خواهد خداپسند شود باید سه مرتبه را طی کند، یک مرتبه به سوی خداست، راه راز می خواهد به خدا برسد. گاهی از دست خودش خلاص می شود. در همین حین دوستی می آید، بنابراین او به ناچار می رود.
وی ادامه داد: در وهله دوم رهرو فداکار است، درویش همیشه با اوست، دمی بدون او نمی تواند زندگی کند. در بیان سوم، دو آشتی ناپذیر با هم متحد می شوند، راه با خداست همانطور که با خودش است. این مقوله شعور دوم نامیده می شود، هر یک از این گزاره ها فرآیندی دارد و اگر مسیر مخفی بتواند بر این سه گذار غلبه کند، به خود باز می گردد. در عین حال با خودش است، با خداست. راهرو که به این پایگاه می رسد، همچنان دالان می ماند و شکل آن تغییر می کند، اما به پایه پیری و گرفتن هم می رسد.
کزازی با تاکید بر اینکه شمس این گذار را در مولانا پایه گذاری کرد و تسریع بخشید، ادامه داد: در نتیجه رابطه شمس و مولانا همه از مولانا روی برگرداندند، اما شمس مولانا را دگرگون کرد، یک بار مولانا به خود بازگشت، اما او متفاوت بود. مولانا. او مولانا شده بود که نیروهای پنهانش آشکار شدند. نیروهایی که در وجود همه ما هستند اما همیشه پنهان می مانند. مولانا در این زمان خود را برابر شمس و حتی گاهی برتر از او می بیند.
مولوی در روش خود مردی خردمند و در منش عاشق است
محمود شالوی وی با اشاره به اینکه قرار بود این برنامه در هفتم یا هشتم مهرماه روز شمس و مولانا برگزار شود، گفت: به دلیل شرایط خاص کشور امکان برگزاری آن در آن روزها وجود نداشت و امروز امکان رونمایی از آثار کزازی را پیدا کردیم.
رئیس انجمن معتبر نقش مولانا را در زمان خود و این روزها نقشی تاریخی دانست و ادامه داد: مولوی در روش خود مردی خردمند و در شخصیت خود انسانی عاشق است، عشقی که تکرار نشده است. برای هر کسی، حتی خودش. اگر بخواهیم این عشق را با حکمت بخوانیم، چیزی از آن نمی فهمیم، اما اگر بخواهیم از مبانی عقلی استدلال کنیم، همه می دانند که مولانا از استدلال استفاده کرده و از آیات استفاده کرده است.
وی افزود: انجمن آثار فرهنگی و مغرب زمین تاریخ شفاهی را با کزازی شروع کرد و گفتند به جای کلمه مغرب از کلمه نازشواران استفاده کنید.
شالاوی با اشاره به اینکه انجمن آثار فرهنگی و ماهاخر در سال های اخیر اقدام به ساخت تندیس ماهاخر کرده است، ادامه داد: قبل از انقلاب ۵ مجسمه توسط انجمن ماهاخر ساخته شد، بعد از انقلاب ساخت مجسمه متوقف شد تا اینکه مجسمه حکیم نظامی که در میدان ونک ساخته شد و مجسمه مولانا که دو ماه پیش در میدان محمدیه نصب شد.
در این رویداد فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت چهاردهم حضور داشت. منوچهر غیوری او در این مراسم نی نواخت. فاضل جمشیدی جامعه شناس اشعاری از مولانا را بداهه می گفت.
همچنین در این نشست از کتاب زندگینامه و شرح خدمات میرجلال الدین کزازی رونمایی شد. لوح تقدیر انجمن افتخار به نادر قشقایی خالق مجسمه مولانا معرفی شد.
منبع : خبرگزاری ایرنا
