کشف آسیب‌پذیری سلول‌های متمایز مغزی در پیشرفت آلزایمر

به گزارش گروه علمی ایرنا از یوز مدیکال، اومیکس (Omics) مجموعه‌ای از علوم و فناوری‌هاست که برای بررسی جامع نقش‌ها، روابط و عملکردهای انواع مولکول‌های تشکیل‌دهنده سلول‌های موجود زنده به کار می رود. شاخه‌های علم که به‌طور غیررسمی به نام اومیکس/ Omics شناخته می‌شوند، رشته‌های مختلفی در زیست‌شناسی هستند که نام آنها با پسوند -omics ختم می‌شود، مانند ژنومیکس، پروتئومیکس، متابولومیکس و غیره.

در یک مطالعه اخیر منتشر شده در نشریه نیچر نوروساینس، محققان روش‌های توالی زنجیره «آر ان ای» تک‌هسته‌ای (snRNA-seq)، ژنومیک فضایی، مولتی‌اومیکس و مرجع موجود قبلی را ترکیب و تغییرات مولکولی و سلولی در قشر میانی مغز (MTG) را در طیف پیشرفت بیماری آلزایمر بررسی کردند.

آنها در ادامه با استفاده از آسیب‌شناسی عصبی (نوروپاتولوژی) کمّی در پیوند با یک مدل یادگیری ماشین نوعی شیوه امتیازدهی مختص به هر بیمار طراحی کردند. یافته‌های این مطالعه وجود دو مرحله مهم و متمایز بیماری را افشا کرد که هر کدام از این مراحل فیزیولوژی سلولی منحصر به فردی دارد.

این مقاله به طور خاص چهارچوبی برای یکپارچه‌سازی خطوط شواهد قبلی فراهم و امکان تایید و راستی‌آزمایی مشاهدات بیماری آلزایمر در مطالعات مختلف را ایجاد می‌کند. از این طریق استناد و وثوق یافته‌های مطالعه در میان تحقیقات ظاهرا غیرمرتبط را افزایش می‌دهد.

این مطالعه انواع مختلفی از سلول‌های آسیب‌پذیر از جمله نورون‌های تحریک‌پذیر (excitatory neurons) در لایه ۲/۳ نئوکورتکس مغز و نورون‌های مهارکننده سوماتوستاتین را شناسایی کرد. این سلول‌ها آسیب پذیری زودهنگامی نشان دادند در حالی که انواع دیگری مانند نورون‌های حرکتی Pvalb+ در مراحل بعدی بیماری افول پیدا کردند.

این مطالعه روش‌های نوروپاتولوژیکال متعددی؛ از جمله ژنومیک هسته‌ تک سلولی، مولتی‌اومیکس و تحلیل آسیب‌شناسی عصبی کمّی را به کار گرفته تا تغییرات در انواع سلول قشر میانی مغز منفرد در مراحل مختلف بیماری آلزایمر را افشا می‌کند.

این کار تحقیقاتی یک پایگاه داده و پیشنهاداتی برای استانداردسازی به منظور ارتقای تحقیقات آینده درباره آلزایمر فراهم می‌کند.