نقش ادبیات کودک در آموزش حقوق شهروندی به نسل جدید
تهران – ایرنا – آنچه مهم است بالا بردن روحیه کار گروهی، تعهد و همدلی در جامعه، هوشیاری در برابر هر نوع سوء استفاده، قانون مداری و برقراری روابط انسانی صحیح بین افراد جامعه برای داشتن دنیایی امن و راحت است. برای همه، و این چیزی نیست جز یک رهگذر. ادبیات کودک و نوجوان به عنوان آموزش غیر مستقیم امکان پذیر نیست.
تاریخ بشر به ما می گوید که انسان ها نمی توانند جدا از یکدیگر زندگی کنند و خوشبختی انسان با زندگی در اجتماع و با همنوعان تضمین می شود. زندگی و جامعه نیازمند قواعدی است که قانون نامیده می شود، قانون تنظیم کننده روابط اجتماعی و فردی در جامعه است. بنابراین آموزش حقوق برای رشد و آگاهی فردی و اجتماعی جوامع بشری ضرورتی انکارناپذیر است.
در دنیای امروز لازم است مردم نسبت به حقوق و تکالیف خود آگاه باشند، از روند کار آگاه باشند تا افراد در روابط خود با دیگران حقوق خود را بشناسند، از حقوق خود دفاع کنند و به حقوق دیگران احترام بگذارند. اگر مردم به حقوق و تکالیف اجتماعی خود آگاهی داشته باشند، نسبت به رعایت حقوق دیگران و انجام وظایفی که جامعه بر دوش آنها گذاشته است با تلاش برای حفظ حقوق خود احساس مسئولیت می کنند. به این ترتیب افراد مسئول می شوند و همه در هر مکان و جایگاهی به قانون احترام می گذارند.
احتمال شکست و عدم موفقیت آموزش مستقیم و نیمه مستقیم به کودک نسل آلفا بیشتر است
توسعه همه جانبه اجتماعی و فرهنگی با ایجاد «شهروند» محقق می شود و نمی توان به یکباره و تصادفی شهروند ایجاد کرد. این فرآیند زمان بر است و نیاز به آموزش مناسب دارد. این تقریبا یک اصل پذیرفته شده است که این آموزش ها بهتر است در دوران کودکی به افراد داده شود، اما نوع و نحوه ارائه این آموزش ها در آموزش دوران کودکی قابل بررسی است. احتمال شکست و عدم موفقیت آموزش مستقیم و نیمه مستقیم به کودکان نسل آلفا بیشتر است و آموزش غیرمستقیم و ضمنی توانایی، ثبات و اثربخشی بیشتری دارد و در این میان ادبیات کودک و نوجوان بهترین رسانه برای درونی سازی است. حقوق شهروندی و توسعه هویت به دلیل ویژگی های خاص آن. تمدن و تثبیت آنها.
با توجه به اهمیت حقوق شهروندی در دوران معاصر، متخصصان علوم مختلف در مورد چیستی این مفهوم و ابعاد مختلف آن، مطالعات زیادی انجام داده اند و امروزه «در میان صاحب نظران حوزه های جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی، نوعی اجماع نظری مبنی بر اینکه مراحل اولیه زندگی فردی (کودکی و نوجوانی) ابتدایی ترین دوره شکل گیری شخصیت فردی و هویت اجتماعی و مدنی است اگرچه روند یادگیری اجتماعی در بزرگسالی متوقف نمی شود، اما تغییرات در این دوره بسیار ناچیز است بنابراین، آنچه در دوران کودکی و نوجوانی آموخته می شود، اساس رفتار بزرگسالان است.
زندگی اجتماعی امروز بدون شهروندان آگاه و متعهد غیرممکن است
اما سوال اینجاست که چرا با وجود اینکه این آموزش ها در دوران کودکی به افراد داده می شود و بسیاری از کودکان کم و بیش با مفاهیم شهروندی آشنا هستند، اما این دانش در عمل توسط کودکان و نوجوانان استفاده نمی شود؟ تحقیقات انجام شده در کشور نشان می دهد که علیرغم تلاش نظام آموزشی کشور و خانواده ها برای آموزش ارزش ها به دانش آموزان، تعداد قابل توجهی از نوجوانان با وجود پذیرش ارزش های اخلاقی (مانند انصاف، وفاداری، امانت داری و صداقت) در بسیاری موارد در مواردی مرتکب اعمال غیراخلاقی می شوند و مهمتر از آن اعمال خود را توجیه می کنند و احساس گناه نمی کنند.
اگرچه تعداد قابل توجهی از نوجوانان ارزش های اخلاقی را می پذیرند، اما در بسیاری از موارد مرتکب اعمال غیراخلاقی و توجیه اعمال خود می شوند و احساس گناه نمی کنند.
همچنین تحقیقات انجام شده در زمینه آسیب شناسی تربیت اخلاقی در مدارس کشور، ضمن اینکه ارزیابی عملکرد نظام آموزشی در زمینه تربیت اخلاقی ضعیف است، علل این ناکارآمدی مستقیم بودن آموزش و پرورش است. تسلط بر حوزه شناختی و بی توجهی به حوزه عاطفی و عملی، مدل سازی نامناسب. و عدم همراهی ندای عملی را با ندا لفظی بیان کرده اند.
به نظر می رسد یکی از علل این مشکل، اتکا و اعتماد بیش از حد به آموزش از طریق برنامه درسی یا آموزش مستقیم باشد، در حالی که «در بحث ارزش های اخلاقی و اجتماعی در قالب آموزش و برنامه درسی نتایجی به دست آمده است که نشان می دهد. نشان می دهد که ارزش ها فقط از طریق برنامه درسی صریح و اعلام شده منتقل نمی شود، بلکه گاهی بیشترین تأثیر را از راه های ضمنی صورت می دهد» و این نکته نشان می دهد که برای رسیدن به نتایج بهتر در امر آموزش و انتقال مفاهیم باید نگاه کرد. برای راه حل دیگر
ترکیب «حقوق شهروندی» از دو کلمه حقوقی تشکیل شده است که جمع کلمه «حق» و کلمه «شهروند» است.
درست در اصطلاح وکلا; امتیاز و منفعتی است که متعلق به شخصی است که در اجرای عدالت مورد حمایت قوانین هر کشوری است و به او توانایی تصرف در موضوع حق و جلوگیری از تعدی دیگران به آن را می دهد. اما واژه شهروند نه در فرهنگ های اصیل فارسی (معین و دهخدا) و نه در قانون اساسی و قوانین عادی جمهوری اسلامی یافت می شود و این خود نشان دهنده جدید بودن این واژه در زبان فارسی است. مترجمان و رسانه های گروهی به ویژه مطبوعات در سال های اخیر این واژه را در ادبیات حقوقی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران رواج داده اند.
در دایره المعارف سیاسی، «شهروند» به فردی در رابطه با حکومت گفته می شود که از یک سو دارای حقوق سیاسی و مدنی و از سوی دیگر نسبت به دولت وظایفی دارد. به این رابطه تابعیت می گویند. قانون اساسی و قوانین مدنی کشور چگونگی تعیین رابطه شهروندی (حقوق فرد و وظایف او در قبال دولت) را تعیین می کند. در یک بیان ساده، آموزش شهروندی را می توان آموزش روش های زندگی با یکدیگر، به ویژه در یک جامعه و به طور کلی در جامعه جهانی تعریف کرد. زندگی اجتماعی امروز بدون این توانایی و بدون شهروندان آگاه و متعهد تقریباً غیرممکن است.
آموزش کودکان نقش بسیار مهم و اساسی دارد
امروزه در جوامع پیشرفته این اهمیت با برنامه ریزی دقیق و متناسب دنبال می شود، زیرا این آموزش ها نقش مهمی در تقویت دموکراسی و مشارکت مدنی شهروندان دارد و ضامن بقا و تداوم حیات اجتماعی و توسعه همه جانبه مد نظر در جوامع در حال توسعه بدون پرداختن به این مؤلفه ممکن نخواهد بود. هر انسانی به عنوان بخشی از جامعه ارتباطات متفاوتی با افراد جامعه دارد که در واقع این ارتباطات اجتماعی به زندگی او معنا می بخشد و مسیر جامعه پذیری را شکل می دهد. در این راستا آموزش به ویژه آموزش کودکان نقش بسیار مهم و اساسی دارد. بنابراین همه افراد جامعه از جمله کودکان باید قوانین و اصولی را که شامل آداب و اخلاق اجتماعی است بیاموزند.
مجموعه قواعد و اصول زندگی اجتماعی که از آن با عنوان «حقوق شهروندی» یاد می شود و لازمه یک زندگی امن و خوب در جامعه است.
مجموعه قواعد و اصول زندگی اجتماعی که از آن به عنوان «حقوق شهروندی» یاد می شود و لازمه یک زندگی امن و خوب در جامعه است، باید مدون، جامع و به راحتی در دسترس همگان باشد تا شاهد افزایش آگاهی باشیم. از طریق فرهنگ سازی و آموزش به موقع مردم و فرزندان جامعه باید متوجه خطرات نادیده گرفتن حقوق شهروندی باشند. آموزش شهروندی که باعث می شود بزرگسالان به ویژه کودکان به عنوان آسیب پذیرترین اقشار جامعه با حقوق شهروندی خود آشنا شوند، احقاق حقوق هر فرد به عنوان شهروند را در ابعاد مختلف و با روش های صحیح و انسانی تضمین می کند و مانع می شود. نقض حقوق
آنچه مهم است بالا بردن روحیه کار گروهی، تعهد و همدلی در جامعه، هوشیاری در برابر هر نوع سوء استفاده، قانون مداری و برقراری روابط انسانی صحیح بین افراد جامعه برای داشتن دنیایی امن و راحت برای همگان است. نه تنها از طریق گذر از ادبیات کودک و نوجوان به عنوان آموزش غیر مستقیم امکان پذیر نیست.
منبع : خبرگزاری ایرنا