نشست تخصصی ارتباط مد و هنر با همکاری کمد سارک

نخستین سخنرانی این نشست با جعفر شریعت آغاز شد. او دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی طراحی لباس از LED Milano و برنده‌ی مسابقات فشن در سطح جهانی و هنرمند حوزه‌ی فاین آرت است.

شریعت ریشه‌های نگاه هنری به طراحی لباس را مدیون چارلز فردریک ورث و پل پوآره دانست و تولد حقیقی مد مفهومی را در سال ۱۹۸۰ میلادی عنوان کرد، زمانی که هنر و مفاهیم آن آرام آرام به مفاهیم دیزاین فشن رسوخ کرده بود. او اشاره کرد: «هنر بر این باور است که نیازی به طراحی شئ کاربردی ندارد و بالعکس مد همیشه یک شئ کاربردی پوشیدنی است و این موضوع همواره به عنوان گَپ میان هنر و فشن تا امروز وجود دارد.»

او از لحاظ کاربردی بودن، لباس‌ها را به سه دسته تقسیم می‌کند.  اهمیت لباس‌ها در دسته اول به دلیل مفهوم و کانسپت است نه کاربردی بودن لباس. دسته دوم مابین هنر، مفهوم و کاربرد قرار می‌گیرد که به نوعی هنر پوشیدنی نام می‌گیرد و اما دسته سوم مربوط به لباس‌های صرفا کاربردی است.

شریعت دلایل مختلفی را مسبب عدم پرورش مد مفهومی در ایران دانست که یکی از مهمترین آن‌ها را کمبود آموزش صحیح و اصولی مد مفهومی در کشور عنوان کرد. او نسبت به برگزاری این‌گونه نشست‌ها که سبب آگاهی‌بخشی بیشتر در این حوزه می‌شود، ابراز امیدواری کرد.

ورود به میدان قدرت هنر از منظر جامعه‌ شناسی

مرضیه زارع به عنوان مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه‌ی مد مفهومی، با رویکرد جامعه‌شناسی و از منظر پیر بوردیو به مد مفهومی و جایگاه آن در ایران پرداخت. زارع در ابتدا به تعریف میدان هنری پرداخت و گفت: «میدان هنری یعنی مهم نیست که چه چیزی زیباست یا نیست، زیبایی در ذات اشیا نیست، بلکه محصول مناسبات اجتماعی میان مخاطبان و نیز استفاده‌ی آن‌ها از اثر هنری است. از نظر بوردیو اصل کمیابی برای موفقیت اثر هنری کارساز است و هرچه چیزی کمتر به دست بیاید و دیریاب‌تر باشد، قابلیت بیشتری برای ایجاد تمایز دارد.»

در اصل صاحبان قدرت کسانی هستند که لباس را به عنوان کالایی مصرفی و کاربردی شناخته و معرفی می‌کنند؛ از این‌رو هنرمندان لباس مفهومی، صاحب میدان ضعیف‌تری هستند که می‌خواهند به میدان هنر وارد شوند و تعریفی تجسمی از لباس ارائه کنند.

زارع در ادامه از شرایط هنرمندان مد مفهومی در ایران می‌گوید: «در گذشته بسیاری از هنرمندان نخبه‌ی این عرصه به دلیل نبود میدان قدرت در ایران، مجبور به مهاجرت شدند و کماکان با الهام از مؤلفه‌های ایرانی اما در کشورهای غربی کار می‌کنند. خوشبختانه در حال حاضر شرایط در حال تعدیل است و قشر نخبه و رسانه، بیش از گذشته به مد مفهومی می‌پردازند.»

اثربخشی جنبش‌ های طراحی لباس بر هنرهای نمایشی

بهنام ترابی به عنوان مدرس گروه نمایش در دانشگاه، نویسنده و کارگردان تئاتر، تلاش کرد تا در سخنانش ارتباط لباس با هنرهای نمایشی را مورد واکاوی و بررسی قرار دهد.

او از نحوه‌ی پوشش در نمایش‌های معاصر و خلاقیت‌هایی که گاه با پرفورمنس آرت و بادی آرت یکی می‌شود، سخن گفت. ترابی به مواردی در تئاتر معاصر پرداخت که لباس همچون اثر هنری در نمایش و حرکات بازیگر اثرگذار است؛ گویی بازی هنرمند در عرصه‌ی نمایش تبدیل به پرفورمنس آرتی می‌شود که حاصل همکاری طراح لباس و بازیگر است.

مفهوم‌ سازی ایده‌ ایرانی در مد

شریف رضوی، عضو هیئت مدیره‌ی انجمن توسعه‌ی مد ایران، در این نشست به اصول مفهوم‌سازی ایده‌ی ایرانی در مد پرداخت. وی راه نجات حوزه‌ی مد ایران و ورود به بازارهای بین‌المللی را تنها از یک طریق و آن هم استفاده‌ی درست از مفاهیم و ایده‌ی ایرانی دانست که از نظر او هنوز در ابتدای این مسیر هستیم.

رضوی در ادامه می‌گوید: «مد معاصر و سیستم مد در غرب روایت می‌شود. اگر طراحان ژاپنی توانستند فرهنگ ژاپن را در صنعت غرب وارد کنند، با تکیه بر مفاهیم کشورشان از طریق تجرید و انتزاع در این راه موفق شدند. تنها راه رقابت ایرانی‌ها در صنعت مد غرب، فقط ایده‌ی ایرانی تجرید شده است. ایران را محدود به جغرافیای سیاسی فعلی ندانید، بلکه فلات ایران که فرهنگ ایرانی در آن گسترده است را در نظر بگیرید.»

یکی از آسیب‌های امروز طراحی لباس در ایران از نظر رضوی، تقلید نادرست از مفاهیم ایرانیست. او می‌گوید: «استفاده‌ی عین به عین از المان‌های ایرانی را به کرات مشاهده می‌کنیم. برای استفاده‌ی درست از هرچیز، می‌بایست از منطق آن بهره ببریم. طراح ایرانی از منطق طبیعت استفاده می‌کرده نه صرفا تقلیدی ظاهری از طبیعت.»

در پایان نشست، محمدرضا عزیزی به عنوان دبیر اجرایی کنفرانس و بهار اسماعیل‌پور به نمایندگی از برند سارک از تمامی سخنران‌ها تشکر و قدردانی کردند. هم‌چنین در ادامه از مهمان‌های گرامی که در نشست حضور داشتند، تقدیر و مجالی برای گفت‌وگوی بیشتر در باب هنر و مد میان صاحب‌نظران و فعالان این حوزه میسر شد.