احتمال تحقق واکسن ایدز به‌زودی

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از زی ام ئی ساینس، حدود ۴۰ میلیون نفر در سراسر جهان با ویروس «اچ آی وی» (ایدز) زندگی می‌کنند و هر سال ۱۵۰ هزار نفر دیگر نیز به این ویروس آلوده می‌شوند. هر چند میزان آلودگی به آرامی در حال کاهش است؛ اچ‌آی‌وی همچنان یکی از ویرانگرترین بیماری‌هاست. اکنون یک واکسن جدید امیدواری به تغییر وضعیت در برابر این بیماری را ایجاد کرده است.

یک گام نزدیک‌تر به پیشگیری

این آزمایش توسط شرکت داروسازی گیلیاد (Gilead) انجام شده و این مرحله سوم آزمایش بوده که تاثیرگذاری و ایمنی این واکسن موسوم به «لناکاپاویر» (lenacapavir) را ارزیابی کرده است. این واکسن سالی دو بار استفاده می‌شود و هدف از آن جلوگیری از آلودگی عفونت اچ آی وی است.

این آزمایش در برگیرنده بیش از ۵ هزار و ۳۰۰ زن و دختر جوان در سنین ۱۶ تا ۲۵ سال در مناطقی از کشورهای آفریقای جنوبی و اوگاندا بود؛ دو کشوری که نرخ بالایی از آلودگی به اچ آی وی دارند.

مشارکت‌کنندگان در این آزمایش به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند. یک گروه واکسن سالی دوبار لناکاپاویر را دریافت کردند. یک گروه هم واکسن خوراکی روزانه «دسکووی» و گروه سوم هم واکسن خوراکی روزانه «ترووادا» را دریافت کردند. در این آزمایش به علت ملاحظات اخلاقی از دارونما استفاده نشد. از آنجا که اکنون برخی تدابیر پیشگیری وجود دارد، مقایسه واکسن جدید با یک دارونمای بی‌اثر اخلاقی نیست. از این رو محققان به جای این کار از موارد اچ آی وی زمینه‌ای (bHIV) به عنوان قیاسگر اصلی و از «ترووادا» به عنوان قیاسگر ثانوی استفاده کردند.

نتایج نشان داد، در میان گروه متشکل از ۲ هزار و ۱۳۴ زنی که از واکسن لناکاپاویر استفاده کردند، هیچ گزارشی از آلودگی به اچ آی وی گزارش نشد. در حالی که در گروه متشکل از ۱ هزار و ۶۸ زن استفاده کننده از «ترووادا» ۱۶ مورد آلودگی گزارش شد. این یافته‌ها برتری واکسن لناکاپاویر را نسبت به دو مورد یادشده دیگر مشخص می‌کند.

مرداد پارسی (Merdad Parsey) مسئول اصلی پزشکی در شرکت «گیلیاد ساینس» در «فوستر سیتی» کالیفرنیا آمریکا، گفت: با صفر مورد آلودگی و تاثیرگذاری ۱۰۰ درصدی، واکسن دو بار در سال لناکاپاویر پتانسیل خود را به عنوان یک ابزار مهم جدید برای کمک به پیشگیری از آلودگی‌های اچ آی وی به اثبات رسانده است.

وی افزود: در انتظار نتایج بیشتر از یک برنامه بالینی در حال اجرا هستیم و به سمت هدف خود برای کمک به پایان دادن به همه‌گیری اچ آی وی برای همگان در همه جا ادامه می‌دهیم.

بر اساس این گزارش، تحلیلگران نتایج این واکسن را به عنوان یک سناریوی «نزدیک به بهترین حالت» ارزیابی کرده‌اند. هیچ مطالعه اچ آی وی در مقیاس بزرگ تا کنون نرخ آلودگی صفر نداشته است و این امیدواری‌های جدیدی برای جلوگیری از آلودگی به اچ آی وی ایجاد کرده است. این حقیقت که شما تنها نیازمند دو دُز واکسن در سال هستید در مقایسه به پیشگیری روزانه (واکسن‌های قبلی) موجب می‌شود لناکاپاویر بسیار جذاب‌تر باشد. لناکاپاویر هم اکنون تحت نام تجاری «سانلنکا» (Sunlenca) به عنوان درمانی برای اچ آی وی تایید شده است .

با این حال این شرکت خاطرنشان می‌کند استفاده از لناکاپاویر برای پیشگیری از اچ‌ آی وی در زنان، در سطح جهانی تایید نشده است. این شرکت در انتظار نتایج یک آزمایش دیگر در سال جاری یا در سال ۲۰۲۵ است.