«تاریخ بنیادی» چه تفاوتی با تاریخ‌گری داشت؟

به گزارش هنرآنلاین، «تاریخ بنیادی» به بررسی نقش اندیشه های بنیادی در تحول تاریخی می پردازد و از دیدگاه های عمیق فلسفی و تحلیلی برای تبیین روند تحولات تاریخی استفاده می کند. ماینکه در این اثر می کوشد نشان دهد که اندیشه ها و باورهای عمیق فرهنگی و فلسفی جوامع در طول تاریخ تا چه اندازه در جهت گیری های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن ها نقش مهمی داشته است.

ماینکه در تاریخ بنیادی به بررسی مفهوم اندیشه‌های تاریخی و تأثیر آن‌ها بر تحول جوامع می‌پردازد و به ویژه به نقش افرادی مانند فیلسوفان و متفکران کلیدی که این اندیشه‌ها را شکل داده‌اند، توجه می‌کند. او نشان می دهد که چگونه برخی اندیشه ها به ویژه در زمینه های اخلاقی، عدالت خواهی و آزادی توانسته اند مسیر تاریخ را تغییر دهند یا تحولات مهمی در جوامع ایجاد کنند.

کتاب «تاریخ بنیادی» جایگاه بسیار مهمی در حوزه های تاریخ، فلسفه و حوزه تطبیقی ​​فلسفه تاریخ دارد. مهم ترین دلیل چنین برجستگی و اهمیتی این است که ماینکه در این کتاب توانسته تفاوت دو مفهوم «تاریخ بنیادی» و «تاریخ گرایی» را نشان دهد. تاریخ گرایی همان مفهومی است که در فلسفه متفکرانی چون کارل ویلهلم، فردریش شلگل در آلمان، میشل دو مونتن در فرانسه و جیامباتیستا ویکو در ایتالیا آغاز شد و بعدها در اندیشه فیلسوفان بزرگی چون هگل و فوکو به اوج خود رسید. و معنای مورد نظر را در این کلمه جستجو می کند.

تاریخ بنیادی، برخلاف تاریخ گرایی، اعتقاد به الوهیت و غایت برای تاریخ را رد می کند و تاریخ را محملی برای تأکید بر سنت ها، اقتدار و تغییرات بشری می داند. از منظر بنیانگذاران تاریخ، تاریخ جایی است که انسان خود را از چنگال قوانین طبیعی ثابت و منعطف رها کرد.

ماینکه در این کتاب به نظرات فیلسوف و مورخ ایتالیایی جیامباتیستا ویکو اشاره می کند که مانند ابن خلدون بر اهمیت علوم انسانی و پرداختن به تاریخ ملل مختلف و بررسی گذشته و حال انسان ها از دریچه چشم تاکید می کند. تاریخ ملل در هر عصر و جغرافیا. در واقع، اندیشه ناب ریاضی دکارت که به تسلط، تأثیر و جایگاه تاریخ و تحولات آن در زندگی بشر ارزشی قائل نبود، برای ویکو مشکلی اساسی بود که از طریق دیدگاهی که به تاریخ گرایی مشهور است، تجلی یافت. کتاب «تاریخ بنیادی» در واقع تلاش ماینکه برای بررسی و تحلیل آغاز جنبش تاریخ گرایی و تأثیر عمیق آن بر درک بشر از جهان و انسان است.

مترجم این اثر عباس زریاب خویی، مورخ، نویسنده، نسخه نویس، نویسنده و مترجم ایرانی است. زریاب خویی در رشته های تاریخ، فلسفه، ادبیات و دین تخصص داشت و به زبان های عربی، آلمانی، انگلیسی و فرانسوی تسلط کامل داشت. از مهم ترین آثار زریاب خویی می توان به ترجمه و شرح کتاب هایی مانند تاریخ فلسفه اسلامی اثر هنریش فرانکه، ایران در قرون نخستین اسلامی و همچنین مقالات متعدد در دایره المعارف ایرانیکا و دایره المعارف بزرگ اسلامی اشاره کرد. . همچنین زریاب خویی دارای آثار پژوهشی مهمی در زمینه تاریخ ایران و اسلام است که شامل مقالات و کتاب های تخصصی می باشد. او با نثری ساده و جذاب و تسلط بر منابع دست اول توانست آثار ارزشمندی بیافریند که همچنان مورد توجه پژوهشگران پژوهش های تاریخی و ادبی است. وی در سال ۱۳۷۳ خورشیدی درگذشت.

این کتاب یکی از آثار شناخته شده در زمینه فلسفه تاریخ به شمار می رود و تأثیر بسزایی در دیدگاه های تاریخی و فلسفی قرن بیستم و پس از آن داشته است. کتاب‌های ماکیاولیسم (1924) که به دیدگاه‌های مختلف در مورد حکومت‌داری و سیر تحول این دیدگاه‌ها از قرن پانزدهم تا زمان فردریک کبیر می‌پردازد. تاریخ گرایی (1936) که درباره آغاز تاریخ گرایی و تکامل آن از زمان جیامباتیستا ویکو، فیلسوف ایتالیایی، به بعد است. و تراژدی آلمان (1946) که حاوی انتقادات و مخالفت های وی با حکومت نازی است، از دیگر آثار مهم این نویسنده است.

کتاب «تاریخ بنیادی» نوشته فردریش ماینکه با ترجمه عباس زریاب خویی در 848 صفحه، شمارگان 3300 نسخه و قیمت 220 هزار تومان توسط نشر خوارزمی منتشر شده است.