حاشیه های کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید ادامه دارد/ تلاش برای حفظ میراث تاریخی کشور

گروه موسیقی خبرگزاری هنر ایران: پس از انتشار خبر کنسرت علیرضا قربانی خواننده موسیقی ایرانی در تخت جمشید در 9 خرداد، واکنش ها به این کنسرت آغاز شد. اما در همان روز محسن خباز تهیه کننده این کنسرت اعلام کرد: «درخواست مجوز کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید بیش از یک سال پیش داده شده است» و این بدان معناست که تمامی جوانب برگزاری این کنسرت را داشته است. در سال گذشته توسط مسئولان میراث فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت. اما منتقدان بر این باورند که برگزاری این کنسرت ممکن است به بنای تاریخی بیش از دو هزار ساله تخت جمشید آسیب وارد کند.

فاصله محل برگزاری کنسرت از تخت جمشید

از سوی دیگر مسئولان وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی معتقدند برگزاری هر نوع برنامه در تخت جمشید از زوایای مختلف بررسی شده است. علیرضا عسگری مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید در این باره گفت: در حال حاضر بحث تاثیر صدا بر آثار تخت جمشید مطرح است و به همین دلیل محل برگزاری کنسرت موسیقی خارج از محوطه تخت جمشید است. و در فاصله 50 متری زیر ارتفاع 17 متری تخت جمشید انجام می شود مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید افزود: اجرای تخت جمشید از بلوک های سنگی بزرگ ساخته شده است و ارتفاع آن از سطح زمین یک است. حداکثر 20 متر است و ارزیابی کیفی منظره صوتی مجموعه جهانی تخت جمشید برای تمامی بناهای این مجموعه در یک پلان انجام شده است. پژوهش میدانی با دانشگاه هنر تهران انجام شده است.

احتمال آسیب صوتی به آثار تاریخی

اما برخی از منتقدان معتقدند این اتفاق ممکن است آثار زیانباری بر این اثر تاریخی مهم کشورمان داشته باشد. تاکنون تحقیقات اندکی درباره میزان تخریب و خسارت وارده به آثار تاریخی که محل برگزاری کنسرت ها یا جشن های شلوغ هستند، منتشر شده است. در سال 2008، روزنامه گاردین گزارشی را منتشر کرد که در آن به بررسی آسیب‌های ناشی از کنسرت‌ها، به‌ویژه کنسرت‌های راک، به ساختمان‌ها و مکان‌های تاریخی بریتانیا پرداخت و به این نتیجه رسید که «کنسرت‌های راک در برخی از مهم‌ترین ساختمان‌های تاریخی بریتانیا، آن‌ها را در معرض خطر آسیب‌های نیروهای قدرتمند قرار می‌دهد. ارتعاشات نت باس قرار داده شده است.

یک صدابردار و طراح در کنسرت‌های داخل ایران به ایسنا گفت: میزان دسی‌بل تولید شده در کنسرت‌های پاپ اجرا شده در ایران (از نوع کنسرت علیرضا قربانی) بیش از ۸۰ دسی‌بل و معمولاً حدود ۱۱۰ دسی‌بل است. با توجه به نتایج تحقیقات در مورد تأثیرات صدا بر میراث طبیعی و مصالح بناهای تاریخی، این میزان خروجی صدا احتمال آسیب را می دهد.»

هدفون به جای بلندگو برای نوازندگان

در کنار این اظهارات، تیم برگزارکننده کنسرت علیرضا قربانی با ارائه توضیحات فنی در خصوص نحوه برگزاری این کنسرت، برای کاهش اعتراضات اعلام کرد: به هر نحوی که باشد، به بناها و محوطه این آثار باستانی، محل اجرا باید باشد. قرار گرفتن در فضایی با فاصله مناسب و اصولی از ساختمان ها و پشت به سازه ها برای جلوگیری از انتقال ارتعاشات و امواج صوتی ناشی از انتقال از طریق جریان هوا یا ارتعاش مستقیم به ساختمان و همچنین تجمع بازدیدکنندگان و تردد غیر ضروری و غیر اصولی باید صورت گیرد. در محوطه سایت طراحی شده است به گونه ای که هیچ گونه عملیات ساخت و ساز یا تخریب در محوطه سایت صورت نگیرد و در واقع محل اجرا در فضایی کاملا خارج از سایت اصلی و فقط به اندازه کافی باشد. دید و دید این امر حتی در مورد بلندگوهای صحنه نیز با جایگزینی هدفون به جای بلندگو برای نوازندگان در نظر گرفته شده است تا هیچ گونه لرزشی به سازه ها منتقل نشود.

رکورد جهانی برگزاری کنسرت در یک بنای تاریخی

یکی از نکات مهم در این میان سابقه برگزاری این گونه کنسرت ها در بناهای تاریخی کشورهای مختلف است که در صورت رعایت استانداردها و جلوگیری از آسیب دیدن بناهای تاریخی، می توان گردشگران داخلی و خارجی را به سمت خود جذب کرد و باعث رونق گردشگری فرهنگی شد. بناهای تاریخی و مهمی مانند برج ایفل در پاریس، اودئون هرودس آتیکوس و آکروپولیس در آتن، میدان سرخ در مسکو، چیچن ایتزا در شبه جزیره یوکاتان مکزیک، سیرک ماکسیموس و کولوسئوم در رم، میدان سن مارکو در ونیز و هرم جیزه در دوران باستان. مجموعه هرم در قاهره پیش از این شاهد کنسرت های موسیقی خوانندگان بوده است.

با این وجود، نظر برخی کارشناسان میراث فرهنگی در حوزه مرمت این است که توضیحاتی که به ویژه از سوی تیم اجرایی کنسرت، بر اساس ضوابط برگزاری کنسرت های بین المللی در اماکن تاریخی ارائه شده، بخشی از الزامات و تعهدات و تعهدات است. که ملزم به اجرای کنسرت در سایت میراث جهانی یونسکو باید بیش از این باشد.

قبل از اجرای کنسرت یا برگزاری هر گونه فعالیت پر سر و صدا و شلوغ دیگری در بناهای تاریخی باید بررسی دقیق تری روی این موضوع انجام شود تا مشخص شود که صدا و ارتعاشات در بناهای تاریخی ایران تا چه حد آسیب می رساند و قبل و بعد از آن در چه وضعیتی قرار دارد. اجرای چنین برنامه هایی؟ باید به طور کامل مشخص شود که آیا برگزارکنندگان این کنسرت می توانند به تعهداتی که در خصوص آسیب نرساندن به این بنای تاریخی داده اند عمل کنند یا خیر؟

خبرنگار: غزاله صوفیانی