مخاطبان با شناخت به امام حسین(ع) در پیاده‌روی اربعین حضور پیدا کنند

به گزارش ایرنا، نشست نقد و بررسی کتاب «تو عاشق ترینی» نویسنده مریم بصیریاز سلسله نشست های «طعم کتاب» با حضور نویسنده اثر وی احسان عباسلو منتقد و کارشناس ادبی سه شنبه 11 مرداد در تالار کتابخانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد.

مریم بصیری نویسنده کتاب «تو دوست داشتنی ترین هستی» در تشریح ایده کتاب و شیوه نگارش آن اظهار داشت: این کتاب حاصل یک اثر مستند است که بر اساس مطالعات و تحقیقات من گردآوری شده است. در سال 2016 برای یک مجموعه مستند. این کتاب قرار بود در قالب یک اثر پژوهشی منتشر شود اما با توجه به سلیقه مخاطب تصمیم گرفته شد تا چهل صحنه و روایت گردآوری شود.

دوست نداشتم کارم سفرنامه های اربعین را تکرار کند

نویسنده کتاب «تو عاشق ترینی» درباره این کتاب گفت: دوست نداشتم کارم سفرنامه های اربعین را تکرار کند. می خواستم بدانم چه اتفاقی افتاد که عاشورا شد و گفتم شاید حوصله پژوهش را برای مخاطب نداشته باشد. به همین دلیل می‌خواستم به هرکسی که می‌خواهد در مسیر پیاده‌روی اربعین قدم بزند، نشان دهم که به اتفاق امام حسین (ع) فکر کند تا به اینجا برسد.

وی افزود: روایات زیادی درباره اربعین و فضای پیاده روی وجود داشت و دوست داشتم مخاطبان این کتاب با شناخت امام حسین (ع) و اطرافیانش در این مسیر قدم بردارند. شاید این نکته برای زائران پیاده اربعین باشد که زیاد دنیاگرایانه به موضوع نگاه نکنند. فضا و غذا و مردم را جذب کنید و گرفتار خستگی راه نشوید و در طول مسیر به شخصیت امام حسین (ع) فکر کنید نه خود این فضا و راهی که قرار است طی کنیم. به جای اینکه خودم بنویسم، خیلی علاقه دارم دیگران، به خصوص تازه کارها را به نوشتن تشویق کنم تا برای 14 معصوم کتاب بنویسند.

بصیری تصریح کرد: عنوان کتاب برگرفته از خود متن است. در زندگی امام حسین (ع) نکات زیادی وجود دارد و چون از عاشورا تا اربعین یک سفر 40 روزه را در کتاب طی کردیم، هر روز می تواند مانند یک قدم یا حادثه یا پرده خوانی و آشنایی باشد. زندگانی امام حسین علیه السلام رفتم سراغ این زاویه از امام حسین (ع) که با همه چیز خدا را دوست داشت و زندگی کرد تا در راه خدا و در راه خدا شهید شود. عنوان «شما که بیشتر دوست دارید» نگاهی دوم شخص به امام حسین (ع) دارد; کسی که خدا را دوست دارد و هیچ چیز برایش مهمتر از خدا نیست و کسی نیست که خدا را بیشتر از او دوست داشته باشد. در واقع در انتخاب این عنوان به این فکر کردم که چگونه می توانم او را خطاب کنم و نشان دهم که او برای خدا زندگی کرده است.

نویسنده کتاب «تو عزیزترین هستی» درباره استفاده از عنصر فانتزی در این اثر نیز گفت: مطالبی را از تاریخ در اثر آوردم که لازم بود بتوانم روایتی منسجم ارائه کنم. من سعی کردم خیلی کم با تخیل مقابله کنم. از این رو شاید قلم و زبان ما کار را کمی تخیلی کرده و فضاسازی و تغییر برخی احادیث را برای دیالوگ نویسی بهتر و ارتباط با مخاطب شکل داده است.

«تو که بیشتر دوست داری» اثری ترکیبی است

در ادامه این نشست احسان عباسلو کارشناس ادبیات با بیان اینکه به این نوع آثار می گوییم ترکیبی یا ترکیبی، اظهار داشت: اگر بخواهیم نگاه ژانری داشته باشیم این اثر ترکیبی از تکنیک های مختلف است و رمان نیست. . در واقع این اثر در دسته جاهلیت طبقه بندی می شود. ما با نوعی ناآگاهی مواجه هستیم که شکل سفرنامه به خود گرفته و ترکیبی و ترکیبی است.

وی گفت: ویژگی دیگر این اثر رویکرد پژوهشی آن است. محقق بودن بسیار مهم است. مخصوصاً برای تازه کارها باید یک محقق خوب باشد. در آثاری که قرار است در بستر تاریخ شکل بگیرد، بدون تحقیق، کار خوبی از آب در نمی آید. نویسنده باید از نظر تاریخی محصور آن چیزی باشد که می خواهد بنویسد. نمی شود قلم به دست گرفت و گفت می خواهم برای اربعین و عاشورا چیزی بنویسم! فرآیندی وجود دارد که بخش اصلی آن تحقیق است.

این کارشناس ادبی افزود: یکی از ویژگی های این اثر جنبه تاریخی و پژوهشی آن است. بخشی از کتاب که اطلاعاتی را در اختیار مخاطب قرار می دهد می تواند کاملاً معتبر باشد. اطلاعات کتاب یک داستان نیست. بلکه تاریخی است و با تکنیک به کار رفته در اثر می تواند این اثر مذهبی را برای خواننده لذت بخش کند.

ترکیب تحقیق با تکنیک از ویژگی های مهم کار است

عباسلو تصریح کرد: در آثار دینی هم چه گفتن مهم است و هم نحوه گفتن. در برخی از آثار مذهبی تنها به آنچه گفته می شود توجه می شود و به همین دلیل ممکن است لذت مطالعه آنها کم باشد، اما ویژگی این کتاب نحوه تلفیق اطلاعات تاریخی و پژوهشی با تکنیک داستان است که مورد توجه قرار گرفته است. مزیتی برای اثر است و باعث می شود اثر با مخاطب عام ارتباط برقرار کند. نحوه بیان، زبان و تکنیک روایت به گونه ای است که مخاطب عام نیز می تواند از آن استفاده کند.

وی افزود: عناصر دلنوشته زیادی در کار وجود دارد که سطح تعامل با مخاطب را افزایش می دهد و طیف مخاطب را گسترده کرده است. این کار حتی در مراسم ها قابل استفاده است. جملات قصاری وجود دارد که ارزش زیبایی شناختی در داخل اثر دارد و همین موضوع آن را بسیار جذاب می کند.

این منتقد ادبی گفت: فرم داستان باید محتوای آن را تداعی کند و این بسیار مهم است. در ارائه کلمات و جملات و فرم کلی اثر، مزیت کوتاه نویسی است که مخاطب را خسته نمی کند; به خصوص مخاطب علمی که به سختی با کتاب ارتباط برقرار می کند.

عباسلو تصریح کرد: ساختار فرهنگی حاکم در جامعه ساختار اثر را مشخص می کند. در این کتاب تفکر دینی بر ساختار زبان تأثیر گذاشته است. فرم کار در ساختار کلی 40 صحنه متاثر از ساختار مذهبی است. این ایده در قالب اثر نیز تاثیر گذاشته و این برش با نحوه ارائه محتوای دینی همخوانی دارد. تشریفات و مراسم ما کوتاه است. همه این عناصر به هم پیوسته اند و صمیمانه، ساده و صادق بودن باعث جذب مخاطب می شود. مخاطب صداقت عاطفی را می پذیرد و به خوبی با آن ارتباط برقرار می کند.

گفت: نباید سراغ کلیشه ها رفت. کلیشه ها مخاطب را از ادبیات ما دور کرده است. چون حس تازگی نداره ادبیات باید به سمت روش های جدید، بدیع و تجربی برود و در حوزه ادبیات اینها نه تنها مشکل، بلکه نکته مثبتی است که نویسنده در اثر آورده است.

این کارشناس ادبی با بیان اینکه ویژگی دلنوشته تبادل احساسات و نوعی گفت و گو است، افزود: بنابراین نفر دومی روبروی ما می نشیند و از طریق گفتگو با او ارتباط برقرار می کنیم. شعر در ساختار زبانی اثر نیز خود را نشان داده و منحصر به تصویرسازی نیست. مثلا صداهایی که تکرار می شوند شعر اثر را به مخاطب منتقل می کنند.

سفر یکی از کهن الگوهای ادبیات است

عباسلو با اشاره به اینکه سفر یکی از کهن الگوهای ادبیات و به ویژه کهن الگوهای مذهبی است، تصریح کرد: یکی از بارزترین نمادهای آن عدد 40 است که اربعین برای ما شاخص ترین نماد عدد 40 است و این 40 فصل یادآور این مراحل سفر، و راوی روند تکاملی خود را در قالب آن به ما نشان می دهد. این سفر داستان سیمرغ است و کسی که وارد این سفر شود برنده است.

وی گفت: شخصیت در کهن الگوی سفر فرآیندی را طی می کند که طی آن دچار تحول روحی می شود. راوی ما در این اثر هم همینطور است و دچار تحول روحی و درونی می شود و قهرمان داستان خودش می شود. این کتاب سفر چهل خانه ای است که راوی از آن می گذرد. تخیل اثر تخیل بر واقعیت است و توسط ذهن ایجاد نمی شود. در همه خانه ها راوی در واقع با این تخیل حالات درونی خود را بیان می کند و در عین حال در هر موقعیتی تاریخ را روایت می کند.

این کارشناس ادبی افزود: 40 پرده یعنی 40 عکس. دیدن تصویر و نوشتن تصویر برای نویسنده بسیار خوب است، اما تصاویری که برای مخاطب ملموس باشد. خواننده آنچه را که می نویسیم به تصویر تبدیل می کند و اگر نویسنده اثر را در قالب تصویر ارائه کرده باشد، موفق بوده است. این اثر سطح متوسط ​​به خوبی به این ویژگی احترام گذاشته است.

عباسلو تصریح کرد: ادبیات این کتاب ادبیات هویتی است که در نسل امروز ما گم شده و ما بسیار به آن نیاز داریم و باید از طریق آن پل ارتباطی با مخاطب جوان برقرار کنیم. هر چه فاصله روایی اثر با مخاطب کمتر باشد برای خواننده جذابیت بیشتری دارد.

کتاب «تو محبوب ترینی» مشتمل بر چهل داستان از زندگی امام حسین (ع) از تولد تا لحظه شهادت است. در این اثر واقعه کربلا و اسارت اهل بیت او روایت می شود و در پایان کتاب با شور و شوق اربعین حسینی به پایان می رسد.

با توجه به اینکه در نگارش آثار ادبی تاریخی و مذهبی چالش ها و منابع محدودی وجود دارد و برای نگارش هر اثر تاریخی باید در مورد شخصیت ها، وقایع، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، جغرافیایی و غیره تحقیق و پژوهش فراوانی کرد. دوره مذکور در شهرهای محل وقوع حادثه و غیره است، این اثر یکی از آثار موثق و معتبر به شمار می رود و نویسنده به بسیاری از منابع دست اول تاریخی مراجعه کرده و تحقیقات زیادی انجام داده است.